[Registratur’s sign on the left
margin in a hand of the 20th
century:] 1448 3 marsDate: 3.3.1448
1er mars 1448
a–bSequitur informatio secreta sumpta per
venerabilem virum fratrem
Petrum de AlnetoPerson: ordinis
PredicatorumOrganisation: 1,
heretice pravitatis inquisitoremTerm:
a Sede apostolica specialiter deputatum in terra
c
RomamonasteriiPlace: d contra omnes et
singulos infrascriptos
anno Domini mo cccc
xlmo octavo et die prima mensis marciiDate of origin: 1.3.1448–a
fContra Jaquetum Durie alias CostumiezPerson:
parrochie de BlonayPlace: .
Right
Processus Jaqueti Durie alias CostumiezPerson: Centered
3 mars 1448
gIn nomine Domini amen. Nos frater
Henricus ChovetiPerson: vicegerensTerm:
in hac parte venerabilis et religiosi viri fratris
Petri de AlnetoPerson:
ordinis PredicatorumOrganisation: , inquisitoris heretice pravitatis in diocesi
LausannensiPlace: et nonnullis aliis auctoritate apostolica deputati, et
Leopardus
de BoscoPerson: officialisTerm: ViviaciPlace: ,
vicariusTerm: in hac parte reverendi
in
ChristoPerson: patris et domini nostri
Georgii de SaluciisPerson: miseratione divina
LausannensisOrganisation: episcopiTerm: et
comitisTerm: , notum facimus universis quod cum
Jaquetus
Durier alias CustumierPerson: parrochie
BlonayPlace: dicte
Lausannensis diocesisPlace: super
causam
heresisTerm: apud
castrum Turris de PeylPlace of origin: detineretur et
crimen huiusmodi confessus fuisset, ad supplicacionem et preces
castellani dicti castri, ad interrogandum et inquirendum cum dicto
JaquetoPerson: de huiusmodi crimine per eundem commisso,
die dominica
in qua cantatur in sancta Dei matre ecclesia pro officio seu introitu
misse Letare2 que fuit tercia mensis marcii anno Domini
mo quatercentesimo xlmo octavo a NativitateDate of origin: 3.3.1448 sumpto, de
gratia speciali, apud dictum locum et dictum
JaquetumPerson: interrogandum unacum
hhonorabilibus viris
Petro RosPerson: vicecastellanoTerm:
dicti loci
TurrisPlace: ,
Jacobo de FluminePerson: castellanoTerm: MustruaciOrganisation: pro
inclito milite domino
Johanne de GingynPerson: condominoTerm: dicti loci,
Henrico
de MelletPerson: ,
Johanne de VerchiacoPerson: clericoTerm: et
burgensiTerm: dicte ville
TurrisOrganisation: ,
accessimus, et ipso
JaquetoPerson: coram nobis in camera dicti
castri sita subtus capellam eiusdem castri
propeCorrection inline, replaces: antei
j–Prima confessioMarginal note in the left margin by other hand (B)–j ignem constituto, ipse
JaquetusPerson: spontanea voluntate
sua confessus fuit et recognovit
Johannem de MosselPerson:
k–Nomen diaboliTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–k supradictum
3 ope et auxilio
demonisTerm: magistri sui
SatamPerson:
nuncupati occidisse seu quosdam
pulveresTerm: l per
dictum demonem sibi tunc traditos in personam dicti
JohannisPerson: projecisse ipsumque percusisse seu tetigisse ; ex
quibus pulveribus percussione et tactu dictus
JohannesPerson:
incontinenti infirmitatem recepit, de qua – ut credit –
m–HomicidiumTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–m infra paucos dies post ab humanis decessit. Qua quidem
confessione facta, quia tarde erat, eundem
JaquetumPerson:
ulterius non interrogavimus sed sibi assignavimus
diem
lune sequentemDate: Monday, 4.3.1448 hora septimaDuration: afternoon de mane ad se advisandum
plenius et confitendum scelera et delicta ipsius in hoc
crimine heresisTerm: perpetrata et commissa ; et nichillominus
n–MonitioTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–n ipsum monuimus per viscera misericordie Domini nostri
Jhesu ChristiPerson: quaternusAddition interlinearo vellet
omnia et singula tam per ipsum quam suos complices in huiusmodi
crimine commissa detegere mendacio semoto, presentando
sibi quod si sponte, continuo et confestin, prout volunt canonice sanciones,
confiteretur et detegeret, ipsum ad penitenciam et misericordiam
Ecclesie
admicteremusCorrection overwritten, replaces: admitterentp et
reciperemusCorrection overwritten, replaces: reciperentq juxta ordinacionem canonicarum
sancionum.
4 mars 1448
Die vero lune sequenti que fuit quarta mensis marcii
anno quo supraDate of origin: 4.3.1448, nos prefati judices ad supradictum
JaquetumPerson: unacum venerabilibus et discretis viris dominis
Petro de PascuisPerson: ,
Petro RenczotPerson: et
Petro MugnemPerson: capellanisTerm: ,
honorabilibus et discretis viris
Petro RosPerson: vicecastellano ville
Turris de PeylPlace: ,
Jacobo de FluminePerson: castellano in predicta
parrochia
MustruaciPlace: pro dicto nobili inclito domino
Johanne de
GingynPerson: ,
Johanne de TavelloPerson: domicelloTerm: , fratre
Petro CuscheronPerson:
et
Johanne de BerchiePerson: clerico accessimus, et constituto
coram nobis dicto
JaquetoPerson: in loco et coram testibus
quibus supra receptoque ab eodem corporali juramento
r–JuramentumMarginal note in the left margin by other hand (B)–r ad sancta Dei euvangelia in manibus nostris per ipsum
JaquetumCorrection overwritten, replaces: asPerson: tacta prestito de dicendo puram et meram
veritatem tam de se quam de suis complicibus. Ipse
JaquetusPerson:
in libertate constitutus, recepto prius a dictis testibus
ad sancta Dei euangelia simili juramento, videlicet quod de hiis
que dictus
JaquetusPerson: confiteretur et detegeret nullam
mencionem viventi facerent nec illa publicarent
quovismodo nisi de licencia justicie, quodque adversus
eundem
JaquetumPerson: aut alium occasione confessionis huiusmodi
processusAddition on the right
margin"t
non formarent neque de illis testimonium perhiberent
u–Secunda confessioMarginal note in the left margin by other hand (B)–u sine licencia nostrorum judicum, dixit, deposuit et recognovit sua spontanea voluntate atque confessus fuit
verum existere quod quadam
die venerisDuration: Friday, videlicet die qua dictus
Johannes de MosselPerson: defunctus infirmitatem recepit, ipse
v–Complices in crimineMarginal note in the left margin by other hand (B)–v JaquetusPerson: et
Anthonius BronPerson: de
Laz ChiesazPlace: parrochie
BlonayPlace: et
plures alii quos dicit non noscere,
eratCorrected from: erantw in nemore de
La
HarbereazPlace: , et magister suus
SatamPerson: venit ad eum et pro
vindicando cor suum dicti
JaquetiPerson: de dicto
Johanne de MosselPerson: ,
cui malum volebat ad causam certarum pignoracionum
et cuiusdam pretii per dictum
Johannem de MosselPerson: velut
mistralemTerm:
castellani dicti loci factarum, et ipsum
JaquetumPerson: portavit
usque ad quandam vineam ipsius
Johannis de MosselPerson: sitam
versus grangiam nuncupatam vulgariter
douz ReysPlace: Language change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en]4
in parrochia
BlonayPlace: in qua ipse
Johannes de MosselPerson: pro
tunc putabat vites et laborabat, et dum fuit ibidem vidit
et cognovit supradictum
Anthonium BronPerson: x–et
Jacobum de saPerson:
in quodam itinere publico ibi prope
Jacobi de saPerson: .
–x. Et tunc dictus magister suus
SatamPerson:
tradidit sibi in manibus suis dicti
JaquetiPerson: quoddam
y
unguentumTerm: brunetum et dixit sibi dicto
JaquetoPerson: :
« Tange
dictum Johannem de MosselPerson: de huiusmodi unguento
per testiculos et videbis quid faciet ».
Et tunc dictus
JaquetusPerson: secrete in quadam nube existens ad dictum
JaquetumCorrected from: JohannemPerson: z ivit et cum dicto unguento cum manu
dextra testiculos per retro tetigit, et incontinenti dictus
aa–Quomodo per tactum suum alius incurrit infirmitatem mortisMarginal note in the left margin by other hand (B)–aa JohannesPerson: incepit ire per dictam vineam et redire hinc
et inde et non poterat durare. Subiungens idem
JaquetusPerson:
quod hiis factis dictus magister suus eundem reduxit et apportavit ad quodam iter publicum existens subtus predictam
vineam
ab dicti
Johannis de MosselPerson: ac et ibidem dictus
magister suus
SatamPerson: ipsum dimisit, et nescit quid ipse
magister suus devenit nec ulterius dict
umCorrection overwritten, replaces: usad Anthonium
BronPerson: ae vidit ; et dicit quod tunc ipse
JaquetusPerson: ad quandam ipsius vineam accessit et in illa
putavit
tota dieDuration: day ab illa hora usque
ad noctemDuration: night.
af–Quomodo et quando intravit synagogamTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–af Item subiunxit idem
JaquetusPerson: quod sunt circa
undecimDuration: 11 years
vel
duodecim anniDuration: 12 years proxime lapsi quod ipso
JaquetoPerson:
existente in quodam campo suo contiguo domi sue loci
de
AveneresPlace: parrochie
BlonayPlace: et deambulando per
ipsum campum melencoliose quidam
Petrus dictus
RuvynazPerson: de
BrentPlace: parrochie
MustruaciPlace: qui fuit combustus
propter crimen heresis, venit ad eum
circa horam gentaminisTerm: Duration: noon
de mane
circa septimam vel octavam horam temporeDuration: afternoon
estatis unacum eodem quodam socio inducto panno
violete brunete, sibi
JaquetoPerson: ignoto.
Qui Petrus
Ruvynaz Person: dixit eidem JaquetoPerson: : « Quid habetis vos,
magister medice, vos estis totus melencolicus et
turbatus ».
Qui JaquetusPerson: respondit eidem : « Ita sum ».
Et
tunc dictus Petrus RuvynazPerson: dixit eidem JaquetoPerson: :
« Opportet vos nobiscum ire, et habebitis tanta bona
quod numquam eritis pauper nec unquam duxistis tale
tempus nec tale gaudium sicut habebitis ». Et tunc dictus
JaquetusPerson: quesivit a dicto PetroPerson: qualis socius erat
ille qui secum venerat.
Qui Petrus RuvynazPerson:
dixit eidem quod erat quidam bonus socius qui vocabatur
SatamPerson: : « Cui si vos vellitis credere, ipse faciet
vos divitem. Sed opportet quod vos detis eidem unam
unciam digiti vestri ».
Qui
JaquetusPerson: respondit :
« Pro
divitiis ego faciam omnia ». Et tunc eidem
SatanePerson:
ag–Pro divitiis habendis intravit synagogamMarginal note in the left margin by other hand (B)–ag dedit unciam sui parvi digiti manus dextre, dicens
ulterius quod ipse ad instigacionem dicti
Petri RuvynazPerson: negavit
ah–Hic est apostataTerm: a fide et mentitur ut infraMarginal note in the left margin by other hand (B)–ah ibidem Deum ore tamen et non corde, et dictum
SatamPerson: in magistrum
suum accepit.
Interrogatus utrum aliquid aliud fecerit
aut fuerit dictum vel preceptum, dicit quod non, de quo
recordetur.
Quibus confessatis eundem JaquetumPerson: monuimus
caritative, ut ipse omnia et singula per eum commissa
detegere vellet penitus et sine ficcione, et idem JaquetusPerson:
dilacionem postulavit ad se meliorandum et advisandum.
Cui terminum assignavimus horam vesperorumDuration: evening dicte dieiDate: 4.3.1448,
presentando eidem misericordiam et gratiam Ecclesie iuxta canonicas
sanciones.
4 mars 1448, plus tard
Hora vesperorumDuration: evening dicte diei advenienteDate of origin: 4.3.1448 in presencia quorum supra dicto
JaquetPerson: coram nobis in loco prementionato
judicialiter et libere constituto receptoque ab eodem
JaquetoPerson:
corporali juramento super sanctis Dei euvangeliis in manibus nostris prestito de dicendo meram et puram veritatem super premissis, dixit, recognovit et confessus fuit quod
Petrus Ruvynaz Person: venit ad eum cum socio de quo supra fit mencio, loco, anno et tempore premissis
etAddition interlinearai fecit sibi fieri in dicto campo ipsius
JaquetiPerson: prout supra deposuit, addens dictus
JaquetusPerson: quod eidem magistro suo
SatanePerson:
aj–Hic variat quia alias supra dixeratMarginal note in the left margin by other hand (B)–aj dedit
ak onciam digiti sui bono corde et ore, quam dictus magister suus volebat incontinenti habere, sed ipse
JaquetusPerson: rogavit eum ut eam sibi dimitteret, quia dum tempus esset, ipsam bene haberet ; dicens ulterius quod a tempore quod ipse fuit detentus in
castro TurrisPlace: , dictus magister suus venit ad eum pro habendo dictam
al onciam, quam sibi dederat, sed habere non potuit, quia vix potuit sibi
am–respondere, taliter fuerat ante tractus ad cordam.Addition on the right
margin"–am
Item dixit idem
JaquetusPerson: quod in eodem campo dictus
Petrus RuvynazPerson: sibi dixit :
« Vos opportet discere ad faciendum poncetumTerm: , et facietis hoc quod volueritis ». Qui
JaquetusPerson: dixit :
« Ego bene volo, dummodo sit bonus ». Qui
Petrus RuvynazPerson: dixit :
« Vos numquam vidistis similem ». Et dixit :
« Vos recipietisAddition interlinearan de quadam herba vocata torazTerm: Language change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en]5, de qua qui comedit de mane, si non comedat incontinentiAddition interlinearao de herba dicta lavanda6, non comedit in vespereCorrection inline, replaces: vestap, et facietis poncetum ». Tunc dictus
JaquetusPerson: dixit :
« Vos aq
docuistis me noscereCorrection inline, replaces: facerear unam pravam herbam. Ego eam nolo addiscere ».
Qui
Petrus RuvynazPerson:
replicavit :
« Ymo facietis, quia vos estis as
medicus, et medici debent uti omnibus rebus ».
Quibus dictis, dictus
SatamPerson: murmurando et loquendo videre suo sicut Greci
7, dixit :
« Non nocebit tibi nimis, ymo erit tibi melius ».
Et tunc dictus
PetrusPerson: dixit eidem JaquetoPerson: : « Vos opportet ulterius facere, videlicet negare Deum, faciem eius et crucem, sacramentum altaris, Trinitatem et sanctum baptismum ».
Qui
JaquetusPerson:
hoc facere renuit prima fronte, et tunc dictus
Petrus RuvynazPerson: sibi dixit :
« Opportet quod vos faciatis at pro pecuniis, quia ego faciam vobis dare per istum socium – au ostendendo sibi dictamCorrected from: dictumav
SatamPerson: – qualibet die lune quinque solidos lausannensesCurrency: 5 of Lausanne »aw. Et tunc dictus
SatamPerson: aliqualiter male contentus, ut sibi
JaquetoPerson:
apparebat, eo quod hoc renuebat facere, nichil dicebat, sed ibidem stabat repletus dispectione.
Et tandem ipse
JaquetusPerson: ibidem negavit Deum,
ax–Hic est apostataMarginal note in the left margin by other hand (B)–ax Trinitatem, baptismum, faciem et crucem Dei atque altaris sacramentum bono corde et osculatus fuit dictum
SatamPerson: in culo qui habebat caudam quasi
ayrufam
postratumCorrected from: prostratumaz ad terram sine
brachisCorrected from: brachiisba
etAddition interlinearbb inclinando se dictus
JaquetusPerson: ad terram et flectando genua
bc
eidem fecit
homagiumTerm: .
Quibus factis
Petrus RuvynazPerson: et dictus
SatamPerson: ac ipse
JaquetusPerson: a dicto loco per aerem accesserunt ad quandam planchiam existentem supra
CastellumPlace: versus
Loz LuselPlace: 8 inter duo nemora,
bd–et dictus SathanPerson: portabat eosAddition on the left
margin by insertion mark–bd, et reperit ibidem quandam mensam munitam
trabichetisTerm: , gausape, pane, vino et carnibus verutis valde bonis, que erant suo videre porcinales et de parvis mutonibus, que
be–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–be erant dulces, et ibidem interfuit
uxorPerson:
Henrici de LestraPerson: 9,
Johannes AymonetPerson: ,
Johannes GroulonPerson:
et
JohannetaPerson: uxor tunc
Jaqueti BoveronPerson: de
CojonayPlace: , que postmodum fuit
uxorPerson:
Georgii ChamnexPerson: , et
plures alie persone quas dicit se non cognoscere.
Item interrogatus quid ibidem fecerunt, dicit quod obsculati fuerunt unus post alium in culo dicti
SatamPerson: prout supra, et postmodum dictus
SatamPerson: murmurando dixit eis :
« Saraz, sarazLanguage change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en] »10, et tunc ceperunt ire ad mulieres et
bf tunc ipsi ceperunt
uxoremPerson: dicti
BoveronPerson: , videlicet dicti
Johannes AymonetPerson: ,
Johannes GroulonPerson: et plures alii, et cognoverunt eam per retro unus
bg–SodomiaMarginal note in the left margin by other hand (B)–bg post alium more brutorum ; et dictus
SatamPerson: erat ad partem qui ipsos respiciebat.
bh–Item dixit quod ipse non habuit societatemTerm: alicuius mulieris, quia erat antiquus et non curabatAddition on the left
margin by insertion mark–bh.
Item dixit quod
Petrus RuvynazPerson:
predictus sibi dixit :
« Te opportet jurare per juramentum quod fecisti magistro nostro, de non revelando factum nostrum et personas nostras, sub pena maximi verberis, et nos non te incusabimus similiter », quodque ad
sinagogamTerm: 11
iretCorrection above the line, deletion by
strikethroughbi tociens quociens
bj–Promittunt non accusare suos complicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–bj dictus
Petrus RuvynazPerson: sibi diceret et faceret scire sub dicta pena.
Et hiis factis reversus est ad domum suam ita cito sicut iverat, et paulo post fuit infirmus spatio unius anni
12
cum dimidio vel circa, subiungens quod quando fuit sanatus a dicta infirmitate – sunt circa novem vel decem anni –, dictus
bk–Post infirmitatem rediit ad synagogam super baculoTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–bk
Petrus RuvynazPerson: venit ad eum et sibi dixit :
« Nos opportet ire vias nostras, sequere me », et posuit sibi unum baculum ab utroque latere crematum sive combustum inter tibias suas ; et ambulavit a dicta domo sua dicti
JaquetiPerson: per aerem usque supra
montem de CorsiezPlace: 13 juxta quandam grangiam nunc destructam. Et ibidem in quadam platea reperierunt quandam mensam munitam ut supra, et cognovit ibidem personas quas supra nominavit, et
erantAddition interlinear in another handbl plures ali
eCorrection overwritten, replaces: asbm quas dicit se non cognovisse neque cognoscere. Et ibidem comederunt panem et carnes verutas et biberunt vinum, et osculati fuerunt dicto
SatamPerson:
in culo, et facta murmuratione per dictum
SatamPerson: , videlicet
« Saraz, sarazLanguage change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en] », cognoverunt predictam
uxoremPerson: dicti
BoveronPerson: modo quo
bn
supra deposuit, et inde regressus est pedes ad domum habitacionis sue.
Item deposuit ulterius quod anno presenti
quadam die, de qua dicit se non recordari, circa
festum Sancti MartiniPerson: Date: 11.11.1447 (feast day) yemalis nuper lapsum, venit ad eum
Anthonius BronPerson: de
Laz ChiesazPlace: parrochie de
BlonayPlace: hora post occasum solis subtus
ecclesiam de BlonayPlace: 14, qui sibi dixit :
« Nos opportet ire cenatum ». Qui
JaquetusPerson: quesivit ab eodum
AnthonioPerson:
quo deberent ire. Qui
AnthoniusPerson: respondit :
« Noli curare, nescis tu quo, ego non dicerem tibi nisi fuisset michi dictum ; nos erimus bene recepti isto sero ». Et tunc accesserunt ad
bo–ComplicexMarginal note in the left margin by other hand (B)–bo quandam grangiam existentem subtus
vinobiumCorrection inline, replaces: vinobibumbp
de CornyolePlace: parrochie
MustruaciPlace: , que est coperta ; et ibidem
bq–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–bq invenerunt dictam
RosetazPerson: de
BrentPlace: dicte parrochie
MustruaciPlace: , que preparabat cenam una secum
Glaudio Mauloz juniorePerson: de
PlanchampsPlace: . Et ipsis ibidem existentibus supervenit dictus
GachozPerson: 15 de
ChardonaPlace: , et cenaverunt insimul ; et quando fuerunt cenati, supervenit ibidem dictus
SatamPerson:
magister suus in similitudine qua supra, et osculati fuerunt eidem in culo.
Interrogatus utrum essent alie persone, qui dicit quod non nisi ipsi quinque.
Interrogatus cuius stature est dictus Glaudius MaulozPerson: , dicit quod est juvenis homo et parvus, plenus in vultu, pongens barbam.
Interrogatus quid comederunt ibidem, dicit quod comederunt carnes verutas dulciores mutone et biberunt vinum, et habebant mensam cum gausape. Item dicit quod facta cena et facto homagio per culum prout supra et dicto per dictum
SatamPerson:
« Saraz, sarazLanguage change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en] », dicti
Anthonius BronPerson: et
Glaudius MaulozPerson: cognoverunt dictam
NicoletamPerson: 16
per retro prout supra. Et premissis peractis recesserunt, et reversus est idem
JaquetusPerson: ad domum suam.
Interrogatus
br–De lumineTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–br quo lumine utebantur ibidem, dicit
bsquod habebant
candelas
fuxiTerm: Correction above the line, replaces: blovasTerm: Language change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en]bt facientes lumen
blovozLanguage change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en], dicens se aliud in huiusmodi facto nescire, petens misericordiam a Deo super premissis et
absolucionemTerm: , submittendo se misericordie Ecclesie.
Quibus peractis ipsum
JaquetumPerson:
caritative monuimus prout supra et terminum assignavimus ad ulterius se super premissis advisandum ad primum nostrum redditum
bu ad eum, presentibus quibus supra.
6 mars 1448
bvSequenti vero
die mercurii que fuit bw sexta marciiDate of origin: 6.3.1448
nos
Leopardus de BoscoPerson: officialis supradictus in absentia supradicti fratris
Henrici ChouvetPerson: vicegerentis domini inquisitoris, ad dictum
JaquetumPerson:
detentum, unacum honorabilibus viris
Johanne de TavelPerson: domicello,
Petro
RosPerson: vicecastellano
TurrisOrganisation: ,
Humberto de GerdiliPerson: et
Johanne BrunetiPerson:
clericoTerm: curie nostre communi, accessimus ad videndum et audiendum
utrum dictus
JaquetusPerson: esset in aliquo super premissis
advisatus.
Quo
JaquetoPerson: libere coram nobis constituto dixit,
deposuit et recognovit quod in
sectisTerm: de quibus supra deposuit,
bx–Hic dyabolusTerm: interdixit ei sacramenta EcclesieMarginal note in the left margin by other hand (B)–bx fuit sibi preceptum quod non reciperet aquam benedictam neque
sacramentum altaris
by et quod non iret ad
ecclesiam, sed hoc non obstante ivit ad ecclesiam, recepit aquam
benedictam et sacramentum altaris omni anno bene et devote.
Interrogatus quid dicebat magister suus, dicit quod nichil.
Item
interrogatus ad quid faciendum in nemore de
LarbareaPlace:
ibat die qua
bz tetigit dictum
Johannem de MosselPerson: in vinea
de qua supra deposuit, dixit quod nescit, sed venit sibi
in mente et voluntate quod illuc iret.
Interrogatus utrum
ipse sciret quando negavit Deum et obsculatus fuit dictum
SathanPerson: in culo et fecit homagium prout supra, deposuit
quod ipse
SathanPerson: esset diabolus, dixit quod per eius mala
opera satis cognoscebat quod erat diabolus et quia percepit
quod male egerat, retraxit se a continuatione
ca societatisTerm: .
Interrogatus
utrum fuerit in aliqua alia secta, dixit quod non.
Interrogatus utrum omnia
et singula per ipsum deposita sint vera, dixit quod sic, per juramentum
quod prestitit et sub dampnacione anime sue.
Interrogatus utrum recordetur
de aliquibus aliis per ipsum et suos complices commissis in huiusmodi sectis
et crimine heresis, dicit quod non et quod non inculpabit nec inculpavit
illos qui in eisdem non interfuerunt ; illos vero quos vidit in secta
et de secta esse scivit, nominavit et
cb detexit, petens misericordiam
a Deo et se submittens misericordie sancte matris Ecclesie de omnibus premissis per ipsum
confessatis.
9 mars 1448
ccAnno et mense quibus supra die nona mensis suprascriptiDate of origin: 9.3.1448 in castro predicto
presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris
Petro Ros alias EschiensPerson: castellanoTerm:
eiusdem loci,
Anthonio BonedieiPerson: ,
Johanne de BerchierPerson: ,
Johanne BrunetiPerson: et fratre
Petro
RandinelliPerson: ordinis Predicatorum LausannensisOrganisation: et me notario infrascripto jurato clerico,
constitutus predictus
JaquetusPerson: inquisitus in presencia venerabilium et religiosorum
virorum dominorum
Petri de AlnetoPerson: inquisitoris et
Leopardi de BuscoPerson: vicarii reverendi
in
ChristoPerson: patris et domini nostri domini
Georgii de SaluciisPerson: Dei et apostolice sedis gratia
LausannensisOrganisation: episcopi et comitis, recepto prius juramento de veritate dicenda,
admonitusTerm:
et avisatus per prefatos dominos judices de veritate dicenda, dixit et sponte
confitetur omnia et singula suprascripta per eum confessata fore et esse vera et
multis interrogatoriis sibi factis nichil amplius confiteri voluit nisi quod
petivit absolucionem de jam confessatis, dicens quod sperabat faciliorem penitentiam
obtinere de paucis criminibus quam si plura confiteretur.
Quibus dictis et factis predictus
inquisitus in manibus predictorum dominorum judicum omnem heresim preteritam et futuram
et specialiter illam quam inducente predicto diabolo SatamPerson: incurrerat abjuravit et eisdem renunciavit, dicens sub periculo anime sue omnia
dixisse et confessum fuisse que perpetraverat in ipsis sinagogis hereticorumTerm: .
Quibus peractis predicti domini judices assignaverunt eidem inquisito diem
lune que erit undecima mensisDate: Monday, 11.3.1448 huius ad ulterius procedendum
in presenti processu prout fuerit juris et rationis.
11 mars 1448
Die igitur luneDuration: MondayAddition above the linecd predicta superiusDate of origin: 11.3.1448 assignata comparuit judicialiter coram nobis inquisitore
et vicario predictis in castro et loco predictis
procurator fideiTerm: producens articulos
sequentes et infrascriptos contra dictum detentum formatos, petens
eisdem per prefatum delatum per verbum fatetur vel negat responderi ; quorum
articulorum tenor sequitur et est talis :
Per vos venerabiles et egregios viros dominos inquisitorem et vicarium
suprascriptos petit et requirit procurator fidei super sequentibus articulis
interrogari predictum JaquetumPerson: delatum et examinari, ac per ipsum super
ipsis medio juramento veritatem per verbum fatetur vel negat responderi.
IAmount: 1. Et primo de hiis et super eo quod ipse JaquetusPerson: inquisitus postquam lucem
presentis vite intravit, fuit sacro fonte batematisNotable spelling regeneratus, quod fuit
et est verum.
IIAmount: 2. Item et postquam idem
JaquetusPerson: pervenit ad etatem adultam,
vixitCorrection above the line, replaces: dixit etce
inter cristianos et se pro cristiano se
gexitCorrected from: gessitcf atque sacramentum confirmationis
suscepit, quod fuit et est verum.
IIIAmount: 3. Item et super eo quod procedente tempore fuit intrusus in
quadamCorrected from: quandamcg sectam
que vulgariter dicitur
ValdensiumTerm: hereticorum, et in ea pluribus
annis perseveravit, quod fuit et est verum.
IIIIAmount: 4. Item de et super eo quod ipse inquisitus ipsam hereticorum sinagogam
intravit ut temporaliter duraretur, et inde pluries certas
pecuniarum quantitates recepit, et ita fuit et est verum.
VAmount: 5. Item quod ipse inquisitus agnegavitNotable spelling Deum omnipotentem totamque
curiam celestem, beatam MariamPerson: virginem et omnia Ecclesie sacramenta
accepitque diabolum in magistrum et dominum suum, eidem homagium
prestando atque partem sui corporis eidem dando, quod fuit et est
verum.
VIAmount: 6. Item de et super eo quod ipse
JaquetusPerson: inquisitus
ch preciosum
sacramentum corporis Christi atque sacramentalia et sacralia
sancte matris Ecclesie multipliciter temeravit atque violavit
in vituperium Dei omnipotentis ac ipsorum sacramentorum, quod
fuit et est verum.
VIIAmount: 7. Item de et super eo quod ipse
JaquetusPerson: inquisitus adveniente
tempore generalis
cumunionisCorrected from: communionisci predicta
nefandissimaTerm: non fuit
confessus sacramentaliter, sed tanquam
canisTerm: impudicus temere
recepit sacram eucaristiam, quod fuit et est verum.
VIIIAmount: 8. Item de et super eo quod ipse JaquetusPerson: inquisitus in ipsa sinagoga et
congregacione hereticorum pluries more lupino comedit et devoravit
carnem humanamTerm: suffocavitque et interfecit pueros innocentes, quod
fuit et est verum.
IXAmount: 9. Item de et super eo quod ipse JaquetusPerson: in ipsa hereticorum sinagoga abusus
fuit peccato carnali in presencia diaboliTerm: et aliorum hereticorum, quod
fuit et est verum.
XAmount: 10. Item et quod ipse inquisitus ex speciali precepto
cj ipsius
diaboli magistri sui induxit plures fideles utriusque sexus
[ad]Omission, restored by analogyck ipsam sinagogam hereticorum juravitque eidem diabolo et speciale
pactum faciendo nullos unquam tempore socios et complices accusare,
quod fuit et est verum.
XIAmount: 11. Item de et super eo quod ipse inquisitus mediante quodam lumine
cognovit plures personas utriusque sexus existentes in ipsis
sinagogis hereticorum, quod fuit et est verum.
XIIAmount: 12. Item de et super eo quod ipse inquisitus recepit a diabolo magistro
suo quoddam sortilegiumTerm: quod deferebat consutum in brachio
suo inter pellem et carnem, quo mediante deludebat ceteros
homines, quod fuit et est verum.
XIIIAmount: 13. Item de et super eo quod ipse JaquetusPerson: inquisitus ope et arte
diaboli a quo receperat quedam unguenta in quibusdam
pixidibus quibus inferebat egretudines atque eas auferebat,
quod fuit et est verum.
XIVAmount: 14. Item de et super eo quod ipse inquisitus opere et auxilio demonis
vehebatur per aera vehementer discurendo ad loca
sinagoge atque
tempestatesTerm: in
aereCorrection inline, replaces: aeracl proiciendo, quod fuit
et est verum.
XVAmount: 15. Item et quod premissa omnia et singula sunt vera, notoria et
manifesta estque de ipsis publica vox et fama.
Quibus articulis per predictum procuratorem exhibitis et in
lingaCorrected from: linguacm laica eidem
JaquetoPerson: inquisito expositis, responsoque per
eudemCorrected from: eundemcn JaquetumPerson:
ad predictos articulos multipliciter variando et maiorem partem
negando, prefatus procurator petiit per prefatos dominos judices predictum
inquisitum inquiri in propriam personam, dicens ita fieri debere,
ipso
JaquetoPerson: nichil in oppositum allegante nec dicente.
Quibus auditis et factis predicti domini judices prefatum
inquisitum caritative et per viscera domini nostri
Jhesu ChristiPerson:
monuerunt
co, et a prius confessatis non recedendo confiteri vellet
veram et puram veritatem super articulatis ; qui amplius
nichil voluit dicere neque confiteri. Visa igitur pertinancia et
obstinacione predicti
JaquetiPerson: inquisiti predicti domini judices
suam
sententiam interlocutoriamTerm: per organum prefati domini inquisitoris
protulerunt, ut sequitur :
In
ChristiPerson: nomine invocato. Nos inquisitor et vicarius
infrascripti attentis variationibus tuis
JaquetiPerson: atque
cp–InterloqutoriaTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–cp requisicione procuratoris fidei et quia nobis constat
te citra veritatem respondisse, per hanc nostram sententiam
interlocutoriam decernimus et judicamus te
JaquetumPerson:
debere questionari et in propriam personam inquiri, donec
et quousque veritas a tuo ore
cq eruatur
cr
in favorem fidei, citra tamen mortem et sanguinis
effusionem de quibus sollempniter et expresse protestamur.
Qua sententia lata, prefato procuratore eam approbante et
eam
exequucioniNotable spelling demandari petente, ipso
JaquetoPerson:
inquisito nichil in oppositum allegante, positus fuit
in quadam machina dicta vulgariter
laz chatazTerm: Language change: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: en]17,
qui ibidem
aliquentulumCorrected from: aliquantulumcs existens ; petiit per
predictos dominos
refregeriumNotable spelling sibi dari, promittens dicere
omnem veritatem. Qui depositus et
deligenterNotable spelling
examinatus nichil confiteri voluit. Tunc evestigio
ad cordam ligatus et aliquantulum a terra elevatus,
requisivit instanter ipsum deponi, promictens omnimodam
veritatem dicere ; quo ad sui requestam depositus
et longe
torturamTerm: ita quod eam videre non posset
positus, in quadam camera inferiori juxta quendam
ignem ibidem preparatum, confessus est prout sequitur :
Et primo dixit et sponte confessus est omnia et
ct–Confirmat jam confessataMarginal note in the left margin by other hand (B)–ct singula per ipsum jam confessata fore et esse vera,
addiditque ulterius quod in sinagoga qualibet septimana
recipiebat
quinque solidos lausannensesCurrency: 5 of Lausanne quos sibi tradebat magister
suumCorrected from: suuscu SatamPerson: cv.
Item magis dixit et sponte confessus est se
interfecisse pueros et comedisse de carnibus
eorumdem. Et primo dicit et sponte confitetur
quod in primo anno vel
circaAddition interlinearcw quo intravit sinagogam,
cx–Hic est homicida proprii filiiMarginal note in the left margin by other hand (B)–cx interfecit unum de pueris suis nuncupatu
mCorrection overwritten, replaces: scy
JaquetusCorrected from: JaquetumczPerson: etatis
duorum annorum vel circaAge: 2 years .
Item magis dixit et sponte confessus est quod
in interfectione predicti
JaquetiPerson: filii sui delati
da–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–da fuerunt presentes et juvaverunt
Petrus RegisPerson: et
Petrus RuvinatPerson: et postea eum portaverunt
ad quandam sinagogam in
monte de CubliPlace: , ubi
eum assaverunt et comederunt cum aliis albis,
magistro sinagoge ibidem presente in specie unius
canis rosseti, dicens ulterius quod
Petrus
RuvinatPerson: erat coquus, qui eundem puerum
assavit ; dicit tamen quod magister edebat cum ipsis.
Item interrogatus qui fuerunt patrui ipsius
JaquetiPerson:
filii sui, dicit quod
Jaquetus BraserPerson: et
Jaquetus
JanPerson: . Interrogatus qualiter fuit exhumatus, dicit
db–Quomodo extrahunt pueros de foveisMarginal note in the left margin by other hand (B)–db quod predicti
Petrus RegisPerson: et
Petrus RuvinatPerson: 18 eum
exhumaverunt et portaverunt ad sinagogam, sed
non ipse
JaquetusPerson: delatus.
Item magis dixit et sponte confessus fuit
quod fuerunt presentes in comestione dicti pueri
dc–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–dc filii sui, ipse primo,
Johannes AymonetPerson: ,
Alexia de
LestraPerson: 19 et
uxorPerson: Jaqueti BoveronPerson: .
Item magis dixit et sponte confessus est
quod juvit se comedere de quodam alio
dd–Comestio carnis humaneMarginal note in the left margin by other hand (B)–dd puero qui erat filius
Nycodi MastonPerson: de
PuesiouxPlace: , de tempore non recordatur, et erat parvus.
Item interrogatus ubi et qualiter fuit comestus,
dixit et sponte confessus est quod loco et
de–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–de modo predictis ; et erant presentes
Johannes
RossatPerson: , qui fuit vapulatus eo quod renuerat
sinagogam, de tempore quando fuit interfectus
non recordatur,
Petrus RegisPerson: et
dfPetrus
RuvinatPerson: .
Item magis dixit et sponte confessus est
quod fuit presens et se juvit idem
JaquetusPerson:
delatus ad interficiendum et comedendum
quendam alium puerum qui fuit captus
apud
ChastelPlace: , cui esset non recordatur, et
fuit comestus et preparatus versus
Loz LuyselPlace:
versus
ChastelPlace: . Interrogatus qui erant presentes, dicit
dg–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–dg quod
Johannes GroulonPerson: ,
dhquidam
magnus
BronPerson: de
Sancto Martino in VaudoPlace: 20 etatis quadraginta annorum, et est bone stature.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod comedit de quodam alio puero qui fuit
apportatus de
Sancto Martino in VaudoPlace: , cui
esset nescit, fuitque commestus in quadam area
supra
montem de CorsiePlace: . Et fuerunt presentes
di–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–di in comestione
Alexia de LestraPerson: que
dj–Regina synagogeMarginal note in the left margin by other hand (B)–dj erat regina et sedebat altius aliorum
nec unquam
debebaturCorrected from: debebatdk accusari ab aliquibus,
Johannes AymonetPerson: ,
Johannes GroulonPerson:
et
Anthonius BronPerson: .
Addens ulterius quod in puero predicto
Nycodi MastonPerson:
dl–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–dl de
PuesiouxPlace: fuerunt presentes
Johannes GotPerson: et
Johannes BoveratPerson: .
Item magis dixit et sponte confessus est
dm–Semper homagiant dyaboloMarginal note in the left margin by other hand (B)–dm quod in qualibet sinagoga uterque ipsorum semper
homagiabat diabolo.
Item interrogatus qualiter ibant ad sinagogam, dixit
et sponte confitetur quod ibant super unum
baclumCorrected from: baculumdn
do–De baculoMarginal note in the left margin by other hand (B)–do nigrum et :
« Maxime ego super unum quem michi
tradiderat magister sinagoge ».
Item magis dixit et sponte confessus
est quod baculus suus est in quadam domo
dp–Quantitas baculiMarginal note in the left margin by other hand (B)–dp versus aream suam ubi seminavit modicum
bladi, et est longitudinis duorum pedum vel
circa.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod
NycolletaPerson: uxor
Nycodi RosatPerson: est de
dq–ComplexMarginal note in the left margin by other hand (B)–dq eorum sinogoga et semper servit de salsa
in sinagoga.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod omni anno, dum fuit in signagoga in
Paschate
dr, recepit corpus Christi et
ds–De corpore ChristiTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–ds reservavit in ore suo et apportavit ad sinagogam
magistro suo
SatamPerson: , et idem magister suus semper
recipiebat manualiter.
Item magis interrogatus an essent multi
de secta, dixit quod ita. Interrogatus qui sunt illi,
dt–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–dt dicit quod
Petrus MugnierPerson: qui moratur ultra
pontem ViviaciPlace: juxta domum recluse
21. Interrogatus
ubi eum viderat, dixit quod eum vidit in secta
cum ipso et pluribus aliis supra
montem de CorsiePlace:
et erat inductus de bono griso et portabat
capucium rubeum.
Item plures alios nominavit esse de eorum secta,
videlicet
uxoremPerson: Nychodi dou CroutPerson: de
Laz ChevaleritPlace:
quam vidit in loco predicto, cuius nomen proprium
du–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–du ignorat ; quandam dictam
JoliatPerson: 22 que
habet vultum rubeum quam vidit loco predicto ;
MargueretamPerson: de La Vaud quam vidit versus
Loz LuyselPlace: ;
Michaelem MossiePerson: fratrem
Jaqueti
MossiePerson: de
TurrePlace: quem vidit obsculare in culo
demoni sive le manipoloz loco dicto
Ouz LuyselPlace: ,
sunt
circa sex anniDate: 1442.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod ultimate fuerunt cum ipso in sinagoga,
in quadam area versus
ChalliePlace: que est
decoperta, videlicet quidam
Glaudius MaulozPerson: ,
dv–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–dv Mermetus GachozPerson: 23,
Anthonius BronPerson: ,
Nycolleta
RosetazPerson: de
MustriacoPlace: ,
Mermetus douz TilPerson: de
dwClarensPlace: quem vidit in area predicta
in festo Beati MichaelisPerson: Date: 29.9.1447 (feast day) nuper preteriti,
Roleta
MarchiandazPerson: relicta
Andree de FurnoPerson: de
ClarensPlace: que habuit postmodum in virum
quendam burgondum, que fuit in sinagoga
versus
Sanctum MartinumPlace: ViviaciPlace: ,
etAddition interlineardx Johannes de Lai JoufPerson:
de
SionsierPlace: ; dicens premissa esse vera sub
periculo anime sue.
Item magis interrogatus quod esset illud signum
quod habebat sub brachio, dixit et sponte
confessus est quod erat quoddam pergamenum quod
dy–De sortilegio sibi dato a dyabolo quo negabat veritatemMarginal note in the left margin by other hand (B)–dy demon strixerat ex sudore suo demonis et ex
sanguine ipsius delati, et posuit sibi delato sub
brachio cum unguibus
Petrus RuvinatPerson: ; et dixit
sibi quod nisi illud moveret veritatem nunquam
recognoscetur per aliquam torturam.
Item interrogatus quantis vicibus et quibus diebus
dz–Quotiens vadunt ad synagogamMarginal note in the left margin by other hand (B)–dz ibant ad synagogam, qui delatus respondit quod ipsi
ibant bis in septimana, videlicet die
luneDuration: Monday
et die
jovisDuration: Thursday.
Alia non dixit ista die nisi
supra per ipsum jam dicta, et recognovit eius
medio juramento illa esse vera. Qui quidem prefati
domini judices pro tunc ipsum JaquetumPerson: dimiserunt
et ipsum assignaverunt ad diem martis crastinam
duodecimam mensis predictiDate: Tuesday, 12.3.1448 ad ulterius procedendum
prout juris fuerit etcAbbreviation.
12 mars 1448
Anno et die martis duodecima mensis
marcii hora circiter primeDuration: morningDate of origin: 12.3.1448, loco predicto, vigore
assignacionis predicte, coram prefatis dominis
inquisitore et vicario comparuit prefatus
ea–RepeticioMarginal note in the left margin by other hand (B)–ea JaquetusPerson: et in presentia inferius
descriptorumCorrection interlinear, replaces: quorum supraeb dixit
et sua spontanea voluntate confessus fuit
prout sequitur.
Et primo dixit et sponte confessus
estAddition interlinearec quod
ipse
JaquetusPerson: delatus fuit apud
ChalliePlace:
in quadam area ad sinagogam prout supra jam
dixit, sed ista dicit addendo, et quod ibidem
ed–Comestio carnisMarginal note in the left margin by other hand (B)–edcomederunt
carnes puerorumTerm: supra mensas
et biberunt bonum vinum quod erat de
vino
PerrodiPerson: de
ChalliePlace: . Interrogatus quis apportavit
[vinum]Omission, restored by analogyee,
ef–Modus habendi vinumMarginal note in the left margin by other hand (B)–ef qui re spondit :
« Nullus », sed dicit quod veniebat
per quoddam foramen
factoCorrected from: factumeg in quadam arbore.
Item magis dixit et sponte confessus
fuit quod portavit dumtaxat corpus Christi
eh–Stipendium synagogeMarginal note in the left margin by other hand (B)–eh quater vicibus in synagoga, et magister sinagoge
dabat semper sibi
quinque solidos lausannensesCurrency: 5 of Lausanne in pluribus
monetis ; et erat thesaurarius
Mermetus dou TilPerson:
de
ClarensPlace: .
Item magis dixit et sponte confessus est quod
vidit in
sinagogaCorrection in another hand interlinear, replaces: septimanaei in area versus
ChalliePlace:
ej–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–ej Johannem Lechieriz junioremPerson: ,
Petrum de RincoPerson: ,
uxoremPerson: Thome QuicquatPerson: que moratur cum
domino
Johanne GachetiPerson: qui fuit
officialisTerm:
ViviaciPlace: ;
uxoremPerson: Johannis BouquetPerson: de
CastelloPlace:
quam vidit
Ouz LuyselPlace: , et vidit ipsis facere
homagium prout et ipse et quemdam dictum
CurchoPerson:
qui recessit.
Item magis interrogatus qualiter se noscunt
ek–Quomodo se invicem cognoscuntMarginal note in the left margin by other hand (B)–ek si
ovienturCorrected from: obienturel uni alteri, dicit quod mediante
quadam impressione unius bufonis quam
habent supra occulum sinistrum nec aliqui possunt
videre nisi ipsi heretici dumtaxat.
Item magis interrogatus an noverit aliquos
mediante illo signo, qui dixit
etAddition above the lineem respondit
quod ita, videlicet
Nycodum MoryPerson: de
ChoulynPlace:
en–ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–en parrochie
MustriaciPlace: , etatis
XXX annorum: 30 years
vel circa, et
Nycodum MinazPerson: de
LionPlace: ; quibus
duobus oviavit veniendo de
Villa NovaPlace: et
ipsos novit mediante illo signo.
Item magis dixit et sponte confessus
est quod juvit se comedere de aliis duobus
eo–PuericidiumTerm: Marginal note in the left margin by other hand (B)–eopueris quorum primus erat
Johannis ReidetPerson: de
CastelloPlace: cuius sexus ignorat, sunt
cira decem
anniDate: 1438 ; secundus
ep–et fuit captus in domoAddition on the left
margin by insertion mark–ep eq Johannis BronPerson: de
SenlegierPlace: ,
qui erat
NycodoPerson: eius nepoti, sunt
ultra
sex anniDate: 1442. Interrogatus qualiter interficiunt
[dictos pueros]Omission, restored by analogyer, dicit
quod manibus stringendo, et quando sunt mortui
apparet impressio manus sue digitorum.
Item magis dixit et sponte confitetur quod
es–HomicidiumMarginal note in the left margin by other hand (B)–es Anthonius BronPerson: fuit cum ipso inquisito in
morte
Johannis de MossePerson: .
Item magis dixit et sponte confitetur quod vidit
in area de
ChalliePlace: et–Iblem ColinPerson: Addition interlinear–et,
Johannem Lechieriz mediocremPerson:
eu–☛ComplicesMarginal note in the left margin by other hand (B)–eu filium
Johannis Lechieriz antenatiPerson: 24, et
Mermetum
GachozPerson: supra
montem de CorsiePlace: ; item
uxoremPerson:
Johannis ReidetPerson: ev de
CastelloPlace: que moratur
prope portam quando itur
CastellumPlace: aCorrection above the line, replaces: deew ViviacoPlace: ,
quam vidit inter duo nemora versus
Loz
LuyselPlace: .
Quibus sic per ipsum JaquetumPerson: dictis
et confessatis dixit eius medio juramento ad sancta
Dei euvangelia illa esse vera nec aliud scire
nisi prout supra dictum est. Interrogatus an aliquid
vellet addere vel diminuere, qui respondit
quod non.
Eo tunc frater
Petrus RondinelliPerson: ordinis
Predicatorum LausannensisOrganisation: procurator fidei et ipse
JaquetusPerson:
delatus renunciaverunt processu et cause,
et petierunt per dominos judices concludi. Qui prefati
domini inquisitor et vicarius cum partibus predictis
ex–Conclusio in causaMarginal note in the left margin by other hand (B)–ex concluserunt et assignaverunt eisdem partibus
diem quindecima mensisDate: 15.3.1448 huius ad audiendum
jus et sententiam proferri apud
BlonayPlace: retro
ecclesiam parrochialem dicti loci.
Acta fuerunt
hec loco,
die et horaDuration: morning predictisDate of origin: 12.3.1448, presentibus
venerabilibus et egregiis viris dominis
Girardo AlbiPerson:
et
Petro de CultilliaPerson: de
ViviacoPlace: jurisperitisTerm: ,
Petro de TavelloPerson: domicelloTerm: ,
Anthonio BonedieiPerson: ,
YbletoPerson: et
Philipo ColumbiPerson: fratreCorrected from: fratribusey,
Jacobo de
FluminePerson: ,
Humberto de GerdiliPerson: ,
Petro RosPerson:
castellano,
Johanne BrunetiPerson: et
Johanne de
BerchiezPerson: testibus ibidem astantibus.
15 mars 1448
Anno domini millesimo ccccmo quadragesimo octavo
a nativitate Domini sumpto, die vero quindecima mensis
marciiDate of origin: 15.3.1448 virtute assignacionis subscriptis, comparuerunt
coram prefatis dominis inquisitore et vicario judicibus
prefatus
Jaquetus ez DurierPerson: et frater
Petrus RondinelliPerson:
appudCorrected from: apudfa BlonayPlace: . Quibus ibidem presentibus et quamplurima
caterva gentium ad sermonem divinum audiendum,
prefatus dominus inquisitor suum sermonem fecit
etcAbbreviation.
Quo facto prefatus procurator fidei petiit
fb jus
dici et sententiam proferri, prout ipsis partibus fuerat
assignatum. Quibus premissis per dominos judices
auditis, sedentes pro tribunali, ut moris est,
suam tulerunt sententiam in hunc qui sequitur
modum : In nomine
[sancte]Omission, restored by analogyfc et individue Trinitatis
etcAbbreviation.
25
Cuius sententie vigore fuit prefatus Jaquetus
DuriezPerson: tanquam hereticus brachio secularisTerm:
potestatis per prefatos dominos judices derilictus
et traditus etcAbbreviation. Presentibus venerabili et egregio
milite domino Johanne de BlonayPerson: , magistro Johanne
de UlmoPerson: in artibus magistro, domino Johanne GachetiPerson:
presbiteroTerm: , Petro RosPerson: castellano dicti loci, Johanne
de BerchiePerson: et Johanne BrunetiPerson: ac pluribus
aliis ibidem astantibus.
[Signature:] Glaudius BurritazPerson: Notarial sign
Regest
Jaquet Durier, de Blonay, détenu au château de La Tour-de-Peilz, comparait le 3 mars 1448 devant le vice-inquisiteur Henri Chouvet et le vicaire épiscopal Léopard de Bosco, à la requête du châtelain et en présence de ce dernier et des nobles et bourgeois de La Tour-de-Peilz. Lors de cette première séance, Jaquet avoue spontanément son crime. Le lendemain, il poursuit ses aveux et dénonce dix personnes (7 hommes et 3 femmes). Le 6 mars, l’accusé ratifie ses aveux devant le vicaire Léopard de Bosco, en l’absence du vice-inquisiteur Chouvet. Ce dernier est remplacé le 9 mars par l’inquisiteur dominicain Pierre d’Aulnay, qui préside la cour dès ce moment et jusqu’à la fin du procès. Devant la cour présidée par l’inquisiteur et le vicaire de Bosco, Jaquet Durier ratifie ses aveux, abjure son hérésie et demande l’absolution. Le 11 mars, le procureur de la foi, Pierre Rondinel, produit contre lui un interrogatoire en quinze articles. Compte tenu des variations dans les réponses de l’accusé, le procureur demande une sentence interlocutoire de torture. Le jour même, la sentence interlocutoire est rendue par la cour et exécutée immédiatement. Jaquet complète ses aveux lors des interrogatoires des 11 et 12 mars, et augmente aussi le nombre de complices jusqu’à trente-trois personnes (23 hommes et 10 femmes). La sentence est rendue le 15 mars sous l’église de La Chiésaz, église paroissiale de Blonay : il est jugé hérétique et remis au bras séculier.