[Nota dell'archivio sul margine sinistro da una mano del secolo XX:] 1448 3 marsData: 3.3.1448
1er mars 1448
a–bSequitur informatio secreta sumpta per
venerabilem virum fratrem
Petrum de AlnetoPersona: ordinis
PredicatorumOrganizzazione: 1,
heretice pravitatis inquisitoremTermine:
a Sede apostolica specialiter deputatum in terra
c
RomamonasteriiLuogo: d contra omnes et
singulos infrascriptos
anno Domini mo cccc
xlmo octavo et die prima mensis marciiData di origine: 1.3.1448–a
fContra Jaquetum Durie alias CostumiezPersona:
parrochie de BlonayLuogo: .
Allineato a destra
Processus Jaqueti Durie alias CostumiezPersona: Centrato
3 mars 1448
gIn nomine Domini amen. Nos frater
Henricus ChovetiPersona: vicegerensTermine:
in hac parte venerabilis et religiosi viri fratris
Petri de AlnetoPersona:
ordinis PredicatorumOrganizzazione: , inquisitoris heretice pravitatis in diocesi
LausannensiLuogo: et nonnullis aliis auctoritate apostolica deputati, et
Leopardus
de BoscoPersona: officialisTermine: ViviaciLuogo: ,
vicariusTermine: in hac parte reverendi
in
ChristoPersona: patris et domini nostri
Georgii de SaluciisPersona: miseratione divina
LausannensisOrganizzazione: episcopiTermine: et
comitisTermine: , notum facimus universis quod cum
Jaquetus
Durier alias CustumierPersona: parrochie
BlonayLuogo: dicte
Lausannensis diocesisLuogo: super
causam
heresisTermine: apud
castrum Turris de PeylLuogo di origine: detineretur et
crimen huiusmodi confessus fuisset, ad supplicacionem et preces
castellani dicti castri, ad interrogandum et inquirendum cum dicto
JaquetoPersona: de huiusmodi crimine per eundem commisso,
die dominica
in qua cantatur in sancta Dei matre ecclesia pro officio seu introitu
misse Letare2 que fuit tercia mensis marcii anno Domini
mo quatercentesimo xlmo octavo a NativitateData di origine: 3.3.1448 sumpto, de
gratia speciali, apud dictum locum et dictum
JaquetumPersona: interrogandum unacum
hhonorabilibus viris
Petro RosPersona: vicecastellanoTermine:
dicti loci
TurrisLuogo: ,
Jacobo de FluminePersona: castellanoTermine: MustruaciOrganizzazione: pro
inclito milite domino
Johanne de GingynPersona: condominoTermine: dicti loci,
Henrico
de MelletPersona: ,
Johanne de VerchiacoPersona: clericoTermine: et
burgensiTermine: dicte ville
TurrisOrganizzazione: ,
accessimus, et ipso
JaquetoPersona: coram nobis in camera dicti
castri sita subtus capellam eiusdem castri
propeCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: antei
j–Prima confessioMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–j ignem constituto, ipse
JaquetusPersona: spontanea voluntate
sua confessus fuit et recognovit
Johannem de MosselPersona:
k–Nomen diaboliTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–k supradictum
3 ope et auxilio
demonisTermine: magistri sui
SatamPersona:
nuncupati occidisse seu quosdam
pulveresTermine: l per
dictum demonem sibi tunc traditos in personam dicti
JohannisPersona: projecisse ipsumque percusisse seu tetigisse ; ex
quibus pulveribus percussione et tactu dictus
JohannesPersona:
incontinenti infirmitatem recepit, de qua – ut credit –
m–HomicidiumTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–m infra paucos dies post ab humanis decessit. Qua quidem
confessione facta, quia tarde erat, eundem
JaquetumPersona:
ulterius non interrogavimus sed sibi assignavimus
diem
lune sequentemData: lunedì, 4.3.1448 hora septimaPeriodo: il pomeriggio de mane ad se advisandum
plenius et confitendum scelera et delicta ipsius in hoc
crimine heresisTermine: perpetrata et commissa ; et nichillominus
n–MonitioTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–n ipsum monuimus per viscera misericordie Domini nostri
Jhesu ChristiPersona: quaternusAggiunta tra le righeo vellet
omnia et singula tam per ipsum quam suos complices in huiusmodi
crimine commissa detegere mendacio semoto, presentando
sibi quod si sponte, continuo et confestin, prout volunt canonice sanciones,
confiteretur et detegeret, ipsum ad penitenciam et misericordiam
Ecclesie
admicteremusCorrezione sovrascritto, sostituisce: admitterentp et
reciperemusCorrezione sovrascritto, sostituisce: reciperentq juxta ordinacionem canonicarum
sancionum.
4 mars 1448
Die vero lune sequenti que fuit quarta mensis marcii
anno quo supraData di origine: 4.3.1448, nos prefati judices ad supradictum
JaquetumPersona: unacum venerabilibus et discretis viris dominis
Petro de PascuisPersona: ,
Petro RenczotPersona: et
Petro MugnemPersona: capellanisTermine: ,
honorabilibus et discretis viris
Petro RosPersona: vicecastellano ville
Turris de PeylLuogo: ,
Jacobo de FluminePersona: castellano in predicta
parrochia
MustruaciLuogo: pro dicto nobili inclito domino
Johanne de
GingynPersona: ,
Johanne de TavelloPersona: domicelloTermine: , fratre
Petro CuscheronPersona:
et
Johanne de BerchiePersona: clerico accessimus, et constituto
coram nobis dicto
JaquetoPersona: in loco et coram testibus
quibus supra receptoque ab eodem corporali juramento
r–JuramentumMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–r ad sancta Dei euvangelia in manibus nostris per ipsum
JaquetumCorrezione sovrascritto, sostituisce: asPersona: tacta prestito de dicendo puram et meram
veritatem tam de se quam de suis complicibus. Ipse
JaquetusPersona:
in libertate constitutus, recepto prius a dictis testibus
ad sancta Dei euangelia simili juramento, videlicet quod de hiis
que dictus
JaquetusPersona: confiteretur et detegeret nullam
mencionem viventi facerent nec illa publicarent
quovismodo nisi de licencia justicie, quodque adversus
eundem
JaquetumPersona: aut alium occasione confessionis huiusmodi
processusAggiunta sul margine destrot
non formarent neque de illis testimonium perhiberent
u–Secunda confessioMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–u sine licencia nostrorum judicum, dixit, deposuit et recognovit sua spontanea voluntate atque confessus fuit
verum existere quod quadam
die venerisPeriodo: venerdì, videlicet die qua dictus
Johannes de MosselPersona: defunctus infirmitatem recepit, ipse
v–Complices in crimineMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–v JaquetusPersona: et
Anthonius BronPersona: de
Laz ChiesazLuogo: parrochie
BlonayLuogo: et
plures alii quos dicit non noscere,
eratCorretto da: erantw in nemore de
La
HarbereazLuogo: , et magister suus
SatamPersona: venit ad eum et pro
vindicando cor suum dicti
JaquetiPersona: de dicto
Johanne de MosselPersona: ,
cui malum volebat ad causam certarum pignoracionum
et cuiusdam pretii per dictum
Johannem de MosselPersona: velut
mistralemTermine:
castellani dicti loci factarum, et ipsum
JaquetumPersona: portavit
usque ad quandam vineam ipsius
Johannis de MosselPersona: sitam
versus grangiam nuncupatam vulgariter
douz ReysLuogo: Cambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it]4
in parrochia
BlonayLuogo: in qua ipse
Johannes de MosselPersona: pro
tunc putabat vites et laborabat, et dum fuit ibidem vidit
et cognovit supradictum
Anthonium BronPersona: x–et
Jacobum de saPersona:
in quodam itinere publico ibi prope
Jacobi de saPersona: .
–x. Et tunc dictus magister suus
SatamPersona:
tradidit sibi in manibus suis dicti
JaquetiPersona: quoddam
y
unguentumTermine: brunetum et dixit sibi dicto
JaquetoPersona: :
« Tange
dictum Johannem de MosselPersona: de huiusmodi unguento
per testiculos et videbis quid faciet ».
Et tunc dictus
JaquetusPersona: secrete in quadam nube existens ad dictum
JaquetumCorretto da: JohannemPersona: z ivit et cum dicto unguento cum manu
dextra testiculos per retro tetigit, et incontinenti dictus
aa–Quomodo per tactum suum alius incurrit infirmitatem mortisMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–aa JohannesPersona: incepit ire per dictam vineam et redire hinc
et inde et non poterat durare. Subiungens idem
JaquetusPersona:
quod hiis factis dictus magister suus eundem reduxit et apportavit ad quodam iter publicum existens subtus predictam
vineam
ab dicti
Johannis de MosselPersona: ac et ibidem dictus
magister suus
SatamPersona: ipsum dimisit, et nescit quid ipse
magister suus devenit nec ulterius dict
umCorrezione sovrascritto, sostituisce: usad Anthonium
BronPersona: ae vidit ; et dicit quod tunc ipse
JaquetusPersona: ad quandam ipsius vineam accessit et in illa
putavit
tota diePeriodo: di giorno ab illa hora usque
ad noctemPeriodo: la notte.
af–Quomodo et quando intravit synagogamTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–af Item subiunxit idem
JaquetusPersona: quod sunt circa
undecimPeriodo: 11 anni
vel
duodecim anniPeriodo: 12 anni proxime lapsi quod ipso
JaquetoPersona:
existente in quodam campo suo contiguo domi sue loci
de
AveneresLuogo: parrochie
BlonayLuogo: et deambulando per
ipsum campum melencoliose quidam
Petrus dictus
RuvynazPersona: de
BrentLuogo: parrochie
MustruaciLuogo: qui fuit combustus
propter crimen heresis, venit ad eum
circa horam gentaminisTermine: Periodo: a mezzogiorno
de mane
circa septimam vel octavam horam temporePeriodo: il pomeriggio
estatis unacum eodem quodam socio inducto panno
violete brunete, sibi
JaquetoPersona: ignoto.
Qui Petrus
Ruvynaz Persona: dixit eidem JaquetoPersona: : « Quid habetis vos,
magister medice, vos estis totus melencolicus et
turbatus ».
Qui JaquetusPersona: respondit eidem : « Ita sum ».
Et
tunc dictus Petrus RuvynazPersona: dixit eidem JaquetoPersona: :
« Opportet vos nobiscum ire, et habebitis tanta bona
quod numquam eritis pauper nec unquam duxistis tale
tempus nec tale gaudium sicut habebitis ». Et tunc dictus
JaquetusPersona: quesivit a dicto PetroPersona: qualis socius erat
ille qui secum venerat.
Qui Petrus RuvynazPersona:
dixit eidem quod erat quidam bonus socius qui vocabatur
SatamPersona: : « Cui si vos vellitis credere, ipse faciet
vos divitem. Sed opportet quod vos detis eidem unam
unciam digiti vestri ».
Qui
JaquetusPersona: respondit :
« Pro
divitiis ego faciam omnia ». Et tunc eidem
SatanePersona:
ag–Pro divitiis habendis intravit synagogamMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ag dedit unciam sui parvi digiti manus dextre, dicens
ulterius quod ipse ad instigacionem dicti
Petri RuvynazPersona: negavit
ah–Hic est apostataTermine: a fide et mentitur ut infraMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ah ibidem Deum ore tamen et non corde, et dictum
SatamPersona: in magistrum
suum accepit.
Interrogatus utrum aliquid aliud fecerit
aut fuerit dictum vel preceptum, dicit quod non, de quo
recordetur.
Quibus confessatis eundem JaquetumPersona: monuimus
caritative, ut ipse omnia et singula per eum commissa
detegere vellet penitus et sine ficcione, et idem JaquetusPersona:
dilacionem postulavit ad se meliorandum et advisandum.
Cui terminum assignavimus horam vesperorumPeriodo: la sera dicte dieiData: 4.3.1448,
presentando eidem misericordiam et gratiam Ecclesie iuxta canonicas
sanciones.
4 mars 1448, plus tard
Hora vesperorumPeriodo: la sera dicte diei advenienteData di origine: 4.3.1448 in presencia quorum supra dicto
JaquetPersona: coram nobis in loco prementionato
judicialiter et libere constituto receptoque ab eodem
JaquetoPersona:
corporali juramento super sanctis Dei euvangeliis in manibus nostris prestito de dicendo meram et puram veritatem super premissis, dixit, recognovit et confessus fuit quod
Petrus Ruvynaz Persona: venit ad eum cum socio de quo supra fit mencio, loco, anno et tempore premissis
etAggiunta tra le righeai fecit sibi fieri in dicto campo ipsius
JaquetiPersona: prout supra deposuit, addens dictus
JaquetusPersona: quod eidem magistro suo
SatanePersona:
aj–Hic variat quia alias supra dixeratMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–aj dedit
ak onciam digiti sui bono corde et ore, quam dictus magister suus volebat incontinenti habere, sed ipse
JaquetusPersona: rogavit eum ut eam sibi dimitteret, quia dum tempus esset, ipsam bene haberet ; dicens ulterius quod a tempore quod ipse fuit detentus in
castro TurrisLuogo: , dictus magister suus venit ad eum pro habendo dictam
al onciam, quam sibi dederat, sed habere non potuit, quia vix potuit sibi
am–respondere, taliter fuerat ante tractus ad cordam.Aggiunta sul margine destro–am
Item dixit idem
JaquetusPersona: quod in eodem campo dictus
Petrus RuvynazPersona: sibi dixit :
« Vos opportet discere ad faciendum poncetumTermine: , et facietis hoc quod volueritis ». Qui
JaquetusPersona: dixit :
« Ego bene volo, dummodo sit bonus ». Qui
Petrus RuvynazPersona: dixit :
« Vos numquam vidistis similem ». Et dixit :
« Vos recipietisAggiunta tra le righean de quadam herba vocata torazTermine: Cambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it]5, de qua qui comedit de mane, si non comedat incontinentiAggiunta tra le righeao de herba dicta lavanda6, non comedit in vespereCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: vestap, et facietis poncetum ». Tunc dictus
JaquetusPersona: dixit :
« Vos aq
docuistis me noscereCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: facerear unam pravam herbam. Ego eam nolo addiscere ».
Qui
Petrus RuvynazPersona:
replicavit :
« Ymo facietis, quia vos estis as
medicus, et medici debent uti omnibus rebus ».
Quibus dictis, dictus
SatamPersona: murmurando et loquendo videre suo sicut Greci
7, dixit :
« Non nocebit tibi nimis, ymo erit tibi melius ».
Et tunc dictus
PetrusPersona: dixit eidem JaquetoPersona: : « Vos opportet ulterius facere, videlicet negare Deum, faciem eius et crucem, sacramentum altaris, Trinitatem et sanctum baptismum ».
Qui
JaquetusPersona:
hoc facere renuit prima fronte, et tunc dictus
Petrus RuvynazPersona: sibi dixit :
« Opportet quod vos faciatis at pro pecuniis, quia ego faciam vobis dare per istum socium – au ostendendo sibi dictamCorretto da: dictumav
SatamPersona: – qualibet die lune quinque solidos lausannensesValuta: 5 sol di Losanna »aw. Et tunc dictus
SatamPersona: aliqualiter male contentus, ut sibi
JaquetoPersona:
apparebat, eo quod hoc renuebat facere, nichil dicebat, sed ibidem stabat repletus dispectione.
Et tandem ipse
JaquetusPersona: ibidem negavit Deum,
ax–Hic est apostataMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ax Trinitatem, baptismum, faciem et crucem Dei atque altaris sacramentum bono corde et osculatus fuit dictum
SatamPersona: in culo qui habebat caudam quasi
ayrufam
postratumCorretto da: prostratumaz ad terram sine
brachisCorretto da: brachiisba
etAggiunta tra le righebb inclinando se dictus
JaquetusPersona: ad terram et flectando genua
bc
eidem fecit
homagiumTermine: .
Quibus factis
Petrus RuvynazPersona: et dictus
SatamPersona: ac ipse
JaquetusPersona: a dicto loco per aerem accesserunt ad quandam planchiam existentem supra
CastellumLuogo: versus
Loz LuselLuogo: 8 inter duo nemora,
bd–et dictus SathanPersona: portabat eosAggiunta sul margine sinistro con un carattere di inserimento–bd, et reperit ibidem quandam mensam munitam
trabichetisTermine: , gausape, pane, vino et carnibus verutis valde bonis, que erant suo videre porcinales et de parvis mutonibus, que
be–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–be erant dulces, et ibidem interfuit
uxorPersona:
Henrici de LestraPersona: 9,
Johannes AymonetPersona: ,
Johannes GroulonPersona:
et
JohannetaPersona: uxor tunc
Jaqueti BoveronPersona: de
CojonayLuogo: , que postmodum fuit
uxorPersona:
Georgii ChamnexPersona: , et
plures alie persone quas dicit se non cognoscere.
Item interrogatus quid ibidem fecerunt, dicit quod obsculati fuerunt unus post alium in culo dicti
SatamPersona: prout supra, et postmodum dictus
SatamPersona: murmurando dixit eis :
« Saraz, sarazCambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it] »10, et tunc ceperunt ire ad mulieres et
bf tunc ipsi ceperunt
uxoremPersona: dicti
BoveronPersona: , videlicet dicti
Johannes AymonetPersona: ,
Johannes GroulonPersona: et plures alii, et cognoverunt eam per retro unus
bg–SodomiaMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bg post alium more brutorum ; et dictus
SatamPersona: erat ad partem qui ipsos respiciebat.
bh–Item dixit quod ipse non habuit societatemTermine: alicuius mulieris, quia erat antiquus et non curabatAggiunta sul margine sinistro con un carattere di inserimento–bh.
Item dixit quod
Petrus RuvynazPersona:
predictus sibi dixit :
« Te opportet jurare per juramentum quod fecisti magistro nostro, de non revelando factum nostrum et personas nostras, sub pena maximi verberis, et nos non te incusabimus similiter », quodque ad
sinagogamTermine: 11
iretCorrezione al di sopra della riga, cancellazione biffatabi tociens quociens
bj–Promittunt non accusare suos complicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bj dictus
Petrus RuvynazPersona: sibi diceret et faceret scire sub dicta pena.
Et hiis factis reversus est ad domum suam ita cito sicut iverat, et paulo post fuit infirmus spatio unius anni
12
cum dimidio vel circa, subiungens quod quando fuit sanatus a dicta infirmitate – sunt circa novem vel decem anni –, dictus
bk–Post infirmitatem rediit ad synagogam super baculoTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bk
Petrus RuvynazPersona: venit ad eum et sibi dixit :
« Nos opportet ire vias nostras, sequere me », et posuit sibi unum baculum ab utroque latere crematum sive combustum inter tibias suas ; et ambulavit a dicta domo sua dicti
JaquetiPersona: per aerem usque supra
montem de CorsiezLuogo: 13 juxta quandam grangiam nunc destructam. Et ibidem in quadam platea reperierunt quandam mensam munitam ut supra, et cognovit ibidem personas quas supra nominavit, et
erantAggiunta tra le righe da un’altra manobl plures ali
eCorrezione sovrascritto, sostituisce: asbm quas dicit se non cognovisse neque cognoscere. Et ibidem comederunt panem et carnes verutas et biberunt vinum, et osculati fuerunt dicto
SatamPersona:
in culo, et facta murmuratione per dictum
SatamPersona: , videlicet
« Saraz, sarazCambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it] », cognoverunt predictam
uxoremPersona: dicti
BoveronPersona: modo quo
bn
supra deposuit, et inde regressus est pedes ad domum habitacionis sue.
Item deposuit ulterius quod anno presenti
quadam die, de qua dicit se non recordari, circa
festum Sancti MartiniPersona: Data: 11.11.1447 (festività religiose) yemalis nuper lapsum, venit ad eum
Anthonius BronPersona: de
Laz ChiesazLuogo: parrochie de
BlonayLuogo: hora post occasum solis subtus
ecclesiam de BlonayLuogo: 14, qui sibi dixit :
« Nos opportet ire cenatum ». Qui
JaquetusPersona: quesivit ab eodum
AnthonioPersona:
quo deberent ire. Qui
AnthoniusPersona: respondit :
« Noli curare, nescis tu quo, ego non dicerem tibi nisi fuisset michi dictum ; nos erimus bene recepti isto sero ». Et tunc accesserunt ad
bo–ComplicexMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bo quandam grangiam existentem subtus
vinobiumCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: vinobibumbp
de CornyoleLuogo: parrochie
MustruaciLuogo: , que est coperta ; et ibidem
bq–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bq invenerunt dictam
RosetazPersona: de
BrentLuogo: dicte parrochie
MustruaciLuogo: , que preparabat cenam una secum
Glaudio Mauloz juniorePersona: de
PlanchampsLuogo: . Et ipsis ibidem existentibus supervenit dictus
GachozPersona: 15 de
ChardonaLuogo: , et cenaverunt insimul ; et quando fuerunt cenati, supervenit ibidem dictus
SatamPersona:
magister suus in similitudine qua supra, et osculati fuerunt eidem in culo.
Interrogatus utrum essent alie persone, qui dicit quod non nisi ipsi quinque.
Interrogatus cuius stature est dictus Glaudius MaulozPersona: , dicit quod est juvenis homo et parvus, plenus in vultu, pongens barbam.
Interrogatus quid comederunt ibidem, dicit quod comederunt carnes verutas dulciores mutone et biberunt vinum, et habebant mensam cum gausape. Item dicit quod facta cena et facto homagio per culum prout supra et dicto per dictum
SatamPersona:
« Saraz, sarazCambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it] », dicti
Anthonius BronPersona: et
Glaudius MaulozPersona: cognoverunt dictam
NicoletamPersona: 16
per retro prout supra. Et premissis peractis recesserunt, et reversus est idem
JaquetusPersona: ad domum suam.
Interrogatus
br–De lumineTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–br quo lumine utebantur ibidem, dicit
bsquod habebant
candelas
fuxiTermine: Correzione al di sopra della riga, sostituisce: blovasTermine: Cambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it]bt facientes lumen
blovozCambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it], dicens se aliud in huiusmodi facto nescire, petens misericordiam a Deo super premissis et
absolucionemTermine: , submittendo se misericordie Ecclesie.
Quibus peractis ipsum
JaquetumPersona:
caritative monuimus prout supra et terminum assignavimus ad ulterius se super premissis advisandum ad primum nostrum redditum
bu ad eum, presentibus quibus supra.
6 mars 1448
bvSequenti vero
die mercurii que fuit bw sexta marciiData di origine: 6.3.1448
nos
Leopardus de BoscoPersona: officialis supradictus in absentia supradicti fratris
Henrici ChouvetPersona: vicegerentis domini inquisitoris, ad dictum
JaquetumPersona:
detentum, unacum honorabilibus viris
Johanne de TavelPersona: domicello,
Petro
RosPersona: vicecastellano
TurrisOrganizzazione: ,
Humberto de GerdiliPersona: et
Johanne BrunetiPersona:
clericoTermine: curie nostre communi, accessimus ad videndum et audiendum
utrum dictus
JaquetusPersona: esset in aliquo super premissis
advisatus.
Quo
JaquetoPersona: libere coram nobis constituto dixit,
deposuit et recognovit quod in
sectisTermine: de quibus supra deposuit,
bx–Hic dyabolusTermine: interdixit ei sacramenta EcclesieMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–bx fuit sibi preceptum quod non reciperet aquam benedictam neque
sacramentum altaris
by et quod non iret ad
ecclesiam, sed hoc non obstante ivit ad ecclesiam, recepit aquam
benedictam et sacramentum altaris omni anno bene et devote.
Interrogatus quid dicebat magister suus, dicit quod nichil.
Item
interrogatus ad quid faciendum in nemore de
LarbareaLuogo:
ibat die qua
bz tetigit dictum
Johannem de MosselPersona: in vinea
de qua supra deposuit, dixit quod nescit, sed venit sibi
in mente et voluntate quod illuc iret.
Interrogatus utrum
ipse sciret quando negavit Deum et obsculatus fuit dictum
SathanPersona: in culo et fecit homagium prout supra, deposuit
quod ipse
SathanPersona: esset diabolus, dixit quod per eius mala
opera satis cognoscebat quod erat diabolus et quia percepit
quod male egerat, retraxit se a continuatione
ca societatisTermine: .
Interrogatus
utrum fuerit in aliqua alia secta, dixit quod non.
Interrogatus utrum omnia
et singula per ipsum deposita sint vera, dixit quod sic, per juramentum
quod prestitit et sub dampnacione anime sue.
Interrogatus utrum recordetur
de aliquibus aliis per ipsum et suos complices commissis in huiusmodi sectis
et crimine heresis, dicit quod non et quod non inculpabit nec inculpavit
illos qui in eisdem non interfuerunt ; illos vero quos vidit in secta
et de secta esse scivit, nominavit et
cb detexit, petens misericordiam
a Deo et se submittens misericordie sancte matris Ecclesie de omnibus premissis per ipsum
confessatis.
9 mars 1448
ccAnno et mense quibus supra die nona mensis suprascriptiData di origine: 9.3.1448 in castro predicto
presentibus ibidem honorabilibus et discretis viris
Petro Ros alias EschiensPersona: castellanoTermine:
eiusdem loci,
Anthonio BonedieiPersona: ,
Johanne de BerchierPersona: ,
Johanne BrunetiPersona: et fratre
Petro
RandinelliPersona: ordinis Predicatorum LausannensisOrganizzazione: et me notario infrascripto jurato clerico,
constitutus predictus
JaquetusPersona: inquisitus in presencia venerabilium et religiosorum
virorum dominorum
Petri de AlnetoPersona: inquisitoris et
Leopardi de BuscoPersona: vicarii reverendi
in
ChristoPersona: patris et domini nostri domini
Georgii de SaluciisPersona: Dei et apostolice sedis gratia
LausannensisOrganizzazione: episcopi et comitis, recepto prius juramento de veritate dicenda,
admonitusTermine:
et avisatus per prefatos dominos judices de veritate dicenda, dixit et sponte
confitetur omnia et singula suprascripta per eum confessata fore et esse vera et
multis interrogatoriis sibi factis nichil amplius confiteri voluit nisi quod
petivit absolucionem de jam confessatis, dicens quod sperabat faciliorem penitentiam
obtinere de paucis criminibus quam si plura confiteretur.
Quibus dictis et factis predictus
inquisitus in manibus predictorum dominorum judicum omnem heresim preteritam et futuram
et specialiter illam quam inducente predicto diabolo SatamPersona: incurrerat abjuravit et eisdem renunciavit, dicens sub periculo anime sue omnia
dixisse et confessum fuisse que perpetraverat in ipsis sinagogis hereticorumTermine: .
Quibus peractis predicti domini judices assignaverunt eidem inquisito diem
lune que erit undecima mensisData: lunedì, 11.3.1448 huius ad ulterius procedendum
in presenti processu prout fuerit juris et rationis.
11 mars 1448
Die igitur lunePeriodo: lunedìAggiunta al di sopra della rigacd predicta superiusData di origine: 11.3.1448 assignata comparuit judicialiter coram nobis inquisitore
et vicario predictis in castro et loco predictis
procurator fideiTermine: producens articulos
sequentes et infrascriptos contra dictum detentum formatos, petens
eisdem per prefatum delatum per verbum fatetur vel negat responderi ; quorum
articulorum tenor sequitur et est talis :
Per vos venerabiles et egregios viros dominos inquisitorem et vicarium
suprascriptos petit et requirit procurator fidei super sequentibus articulis
interrogari predictum JaquetumPersona: delatum et examinari, ac per ipsum super
ipsis medio juramento veritatem per verbum fatetur vel negat responderi.
IQuantità: 1. Et primo de hiis et super eo quod ipse JaquetusPersona: inquisitus postquam lucem
presentis vite intravit, fuit sacro fonte batematisSic regeneratus, quod fuit
et est verum.
IIQuantità: 2. Item et postquam idem
JaquetusPersona: pervenit ad etatem adultam,
vixitCorrezione al di sopra della riga, sostituisce: dixit etce
inter cristianos et se pro cristiano se
gexitCorretto da: gessitcf atque sacramentum confirmationis
suscepit, quod fuit et est verum.
IIIQuantità: 3. Item et super eo quod procedente tempore fuit intrusus in
quadamCorretto da: quandamcg sectam
que vulgariter dicitur
ValdensiumTermine: hereticorum, et in ea pluribus
annis perseveravit, quod fuit et est verum.
IIIIQuantità: 4. Item de et super eo quod ipse inquisitus ipsam hereticorum sinagogam
intravit ut temporaliter duraretur, et inde pluries certas
pecuniarum quantitates recepit, et ita fuit et est verum.
VQuantità: 5. Item quod ipse inquisitus agnegavitSic Deum omnipotentem totamque
curiam celestem, beatam MariamPersona: virginem et omnia Ecclesie sacramenta
accepitque diabolum in magistrum et dominum suum, eidem homagium
prestando atque partem sui corporis eidem dando, quod fuit et est
verum.
VIQuantità: 6. Item de et super eo quod ipse
JaquetusPersona: inquisitus
ch preciosum
sacramentum corporis Christi atque sacramentalia et sacralia
sancte matris Ecclesie multipliciter temeravit atque violavit
in vituperium Dei omnipotentis ac ipsorum sacramentorum, quod
fuit et est verum.
VIIQuantità: 7. Item de et super eo quod ipse
JaquetusPersona: inquisitus adveniente
tempore generalis
cumunionisCorretto da: communionisci predicta
nefandissimaTermine: non fuit
confessus sacramentaliter, sed tanquam
canisTermine: impudicus temere
recepit sacram eucaristiam, quod fuit et est verum.
VIIIQuantità: 8. Item de et super eo quod ipse JaquetusPersona: inquisitus in ipsa sinagoga et
congregacione hereticorum pluries more lupino comedit et devoravit
carnem humanamTermine: suffocavitque et interfecit pueros innocentes, quod
fuit et est verum.
IXQuantità: 9. Item de et super eo quod ipse JaquetusPersona: in ipsa hereticorum sinagoga abusus
fuit peccato carnali in presencia diaboliTermine: et aliorum hereticorum, quod
fuit et est verum.
XQuantità: 10. Item et quod ipse inquisitus ex speciali precepto
cj ipsius
diaboli magistri sui induxit plures fideles utriusque sexus
[ad]Omissione, completato per analogiack ipsam sinagogam hereticorum juravitque eidem diabolo et speciale
pactum faciendo nullos unquam tempore socios et complices accusare,
quod fuit et est verum.
XIQuantità: 11. Item de et super eo quod ipse inquisitus mediante quodam lumine
cognovit plures personas utriusque sexus existentes in ipsis
sinagogis hereticorum, quod fuit et est verum.
XIIQuantità: 12. Item de et super eo quod ipse inquisitus recepit a diabolo magistro
suo quoddam sortilegiumTermine: quod deferebat consutum in brachio
suo inter pellem et carnem, quo mediante deludebat ceteros
homines, quod fuit et est verum.
XIIIQuantità: 13. Item de et super eo quod ipse JaquetusPersona: inquisitus ope et arte
diaboli a quo receperat quedam unguenta in quibusdam
pixidibus quibus inferebat egretudines atque eas auferebat,
quod fuit et est verum.
XIVQuantità: 14. Item de et super eo quod ipse inquisitus opere et auxilio demonis
vehebatur per aera vehementer discurendo ad loca
sinagoge atque
tempestatesTermine: in
aereCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: aeracl proiciendo, quod fuit
et est verum.
XVQuantità: 15. Item et quod premissa omnia et singula sunt vera, notoria et
manifesta estque de ipsis publica vox et fama.
Quibus articulis per predictum procuratorem exhibitis et in
lingaCorretto da: linguacm laica eidem
JaquetoPersona: inquisito expositis, responsoque per
eudemCorretto da: eundemcn JaquetumPersona:
ad predictos articulos multipliciter variando et maiorem partem
negando, prefatus procurator petiit per prefatos dominos judices predictum
inquisitum inquiri in propriam personam, dicens ita fieri debere,
ipso
JaquetoPersona: nichil in oppositum allegante nec dicente.
Quibus auditis et factis predicti domini judices prefatum
inquisitum caritative et per viscera domini nostri
Jhesu ChristiPersona:
monuerunt
co, et a prius confessatis non recedendo confiteri vellet
veram et puram veritatem super articulatis ; qui amplius
nichil voluit dicere neque confiteri. Visa igitur pertinancia et
obstinacione predicti
JaquetiPersona: inquisiti predicti domini judices
suam
sententiam interlocutoriamTermine: per organum prefati domini inquisitoris
protulerunt, ut sequitur :
In
ChristiPersona: nomine invocato. Nos inquisitor et vicarius
infrascripti attentis variationibus tuis
JaquetiPersona: atque
cp–InterloqutoriaTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–cp requisicione procuratoris fidei et quia nobis constat
te citra veritatem respondisse, per hanc nostram sententiam
interlocutoriam decernimus et judicamus te
JaquetumPersona:
debere questionari et in propriam personam inquiri, donec
et quousque veritas a tuo ore
cq eruatur
cr
in favorem fidei, citra tamen mortem et sanguinis
effusionem de quibus sollempniter et expresse protestamur.
Qua sententia lata, prefato procuratore eam approbante et
eam
exequucioniSic demandari petente, ipso
JaquetoPersona:
inquisito nichil in oppositum allegante, positus fuit
in quadam machina dicta vulgariter
laz chatazTermine: Cambio di lingua: [Nicht übersetzt: frm, Sprache: it]17,
qui ibidem
aliquentulumCorretto da: aliquantulumcs existens ; petiit per
predictos dominos
refregeriumSic sibi dari, promittens dicere
omnem veritatem. Qui depositus et
deligenterSic
examinatus nichil confiteri voluit. Tunc evestigio
ad cordam ligatus et aliquantulum a terra elevatus,
requisivit instanter ipsum deponi, promictens omnimodam
veritatem dicere ; quo ad sui requestam depositus
et longe
torturamTermine: ita quod eam videre non posset
positus, in quadam camera inferiori juxta quendam
ignem ibidem preparatum, confessus est prout sequitur :
Et primo dixit et sponte confessus est omnia et
ct–Confirmat jam confessataMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ct singula per ipsum jam confessata fore et esse vera,
addiditque ulterius quod in sinagoga qualibet septimana
recipiebat
quinque solidos lausannensesValuta: 5 sol di Losanna quos sibi tradebat magister
suumCorretto da: suuscu SatamPersona: cv.
Item magis dixit et sponte confessus est se
interfecisse pueros et comedisse de carnibus
eorumdem. Et primo dicit et sponte confitetur
quod in primo anno vel
circaAggiunta tra le righecw quo intravit sinagogam,
cx–Hic est homicida proprii filiiMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–cx interfecit unum de pueris suis nuncupatu
mCorrezione sovrascritto, sostituisce: scy
JaquetusCorretto da: JaquetumczPersona: etatis
duorum annorum vel circaEtà: 2 anni .
Item magis dixit et sponte confessus est quod
in interfectione predicti
JaquetiPersona: filii sui delati
da–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–da fuerunt presentes et juvaverunt
Petrus RegisPersona: et
Petrus RuvinatPersona: et postea eum portaverunt
ad quandam sinagogam in
monte de CubliLuogo: , ubi
eum assaverunt et comederunt cum aliis albis,
magistro sinagoge ibidem presente in specie unius
canis rosseti, dicens ulterius quod
Petrus
RuvinatPersona: erat coquus, qui eundem puerum
assavit ; dicit tamen quod magister edebat cum ipsis.
Item interrogatus qui fuerunt patrui ipsius
JaquetiPersona:
filii sui, dicit quod
Jaquetus BraserPersona: et
Jaquetus
JanPersona: . Interrogatus qualiter fuit exhumatus, dicit
db–Quomodo extrahunt pueros de foveisMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–db quod predicti
Petrus RegisPersona: et
Petrus RuvinatPersona: 18 eum
exhumaverunt et portaverunt ad sinagogam, sed
non ipse
JaquetusPersona: delatus.
Item magis dixit et sponte confessus fuit
quod fuerunt presentes in comestione dicti pueri
dc–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dc filii sui, ipse primo,
Johannes AymonetPersona: ,
Alexia de
LestraPersona: 19 et
uxorPersona: Jaqueti BoveronPersona: .
Item magis dixit et sponte confessus est
quod juvit se comedere de quodam alio
dd–Comestio carnis humaneMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dd puero qui erat filius
Nycodi MastonPersona: de
PuesiouxLuogo: , de tempore non recordatur, et erat parvus.
Item interrogatus ubi et qualiter fuit comestus,
dixit et sponte confessus est quod loco et
de–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–de modo predictis ; et erant presentes
Johannes
RossatPersona: , qui fuit vapulatus eo quod renuerat
sinagogam, de tempore quando fuit interfectus
non recordatur,
Petrus RegisPersona: et
dfPetrus
RuvinatPersona: .
Item magis dixit et sponte confessus est
quod fuit presens et se juvit idem
JaquetusPersona:
delatus ad interficiendum et comedendum
quendam alium puerum qui fuit captus
apud
ChastelLuogo: , cui esset non recordatur, et
fuit comestus et preparatus versus
Loz LuyselLuogo:
versus
ChastelLuogo: . Interrogatus qui erant presentes, dicit
dg–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dg quod
Johannes GroulonPersona: ,
dhquidam
magnus
BronPersona: de
Sancto Martino in VaudoLuogo: 20 etatis quadraginta annorum, et est bone stature.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod comedit de quodam alio puero qui fuit
apportatus de
Sancto Martino in VaudoLuogo: , cui
esset nescit, fuitque commestus in quadam area
supra
montem de CorsieLuogo: . Et fuerunt presentes
di–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–di in comestione
Alexia de LestraPersona: que
dj–Regina synagogeMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dj erat regina et sedebat altius aliorum
nec unquam
debebaturCorretto da: debebatdk accusari ab aliquibus,
Johannes AymonetPersona: ,
Johannes GroulonPersona:
et
Anthonius BronPersona: .
Addens ulterius quod in puero predicto
Nycodi MastonPersona:
dl–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dl de
PuesiouxLuogo: fuerunt presentes
Johannes GotPersona: et
Johannes BoveratPersona: .
Item magis dixit et sponte confessus est
dm–Semper homagiant dyaboloMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dm quod in qualibet sinagoga uterque ipsorum semper
homagiabat diabolo.
Item interrogatus qualiter ibant ad sinagogam, dixit
et sponte confitetur quod ibant super unum
baclumCorretto da: baculumdn
do–De baculoMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–do nigrum et :
« Maxime ego super unum quem michi
tradiderat magister sinagoge ».
Item magis dixit et sponte confessus
est quod baculus suus est in quadam domo
dp–Quantitas baculiMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dp versus aream suam ubi seminavit modicum
bladi, et est longitudinis duorum pedum vel
circa.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod
NycolletaPersona: uxor
Nycodi RosatPersona: est de
dq–ComplexMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dq eorum sinogoga et semper servit de salsa
in sinagoga.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod omni anno, dum fuit in signagoga in
Paschate
dr, recepit corpus Christi et
ds–De corpore ChristiTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ds reservavit in ore suo et apportavit ad sinagogam
magistro suo
SatamPersona: , et idem magister suus semper
recipiebat manualiter.
Item magis interrogatus an essent multi
de secta, dixit quod ita. Interrogatus qui sunt illi,
dt–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dt dicit quod
Petrus MugnierPersona: qui moratur ultra
pontem ViviaciLuogo: juxta domum recluse
21. Interrogatus
ubi eum viderat, dixit quod eum vidit in secta
cum ipso et pluribus aliis supra
montem de CorsieLuogo:
et erat inductus de bono griso et portabat
capucium rubeum.
Item plures alios nominavit esse de eorum secta,
videlicet
uxoremPersona: Nychodi dou CroutPersona: de
Laz ChevaleritLuogo:
quam vidit in loco predicto, cuius nomen proprium
du–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–du ignorat ; quandam dictam
JoliatPersona: 22 que
habet vultum rubeum quam vidit loco predicto ;
MargueretamPersona: de La Vaud quam vidit versus
Loz LuyselLuogo: ;
Michaelem MossiePersona: fratrem
Jaqueti
MossiePersona: de
TurreLuogo: quem vidit obsculare in culo
demoni sive le manipoloz loco dicto
Ouz LuyselLuogo: ,
sunt
circa sex anniData: 1442.
Item magis dixit et sponte confessus est
quod ultimate fuerunt cum ipso in sinagoga,
in quadam area versus
ChallieLuogo: que est
decoperta, videlicet quidam
Glaudius MaulozPersona: ,
dv–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dv Mermetus GachozPersona: 23,
Anthonius BronPersona: ,
Nycolleta
RosetazPersona: de
MustriacoLuogo: ,
Mermetus douz TilPersona: de
dwClarensLuogo: quem vidit in area predicta
in festo Beati MichaelisPersona: Data: 29.9.1447 (festività religiose) nuper preteriti,
Roleta
MarchiandazPersona: relicta
Andree de FurnoPersona: de
ClarensLuogo: que habuit postmodum in virum
quendam burgondum, que fuit in sinagoga
versus
Sanctum MartinumLuogo: ViviaciLuogo: ,
etAggiunta tra le righedx Johannes de Lai JoufPersona:
de
SionsierLuogo: ; dicens premissa esse vera sub
periculo anime sue.
Item magis interrogatus quod esset illud signum
quod habebat sub brachio, dixit et sponte
confessus est quod erat quoddam pergamenum quod
dy–De sortilegio sibi dato a dyabolo quo negabat veritatemMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dy demon strixerat ex sudore suo demonis et ex
sanguine ipsius delati, et posuit sibi delato sub
brachio cum unguibus
Petrus RuvinatPersona: ; et dixit
sibi quod nisi illud moveret veritatem nunquam
recognoscetur per aliquam torturam.
Item interrogatus quantis vicibus et quibus diebus
dz–Quotiens vadunt ad synagogamMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–dz ibant ad synagogam, qui delatus respondit quod ipsi
ibant bis in septimana, videlicet die
lunePeriodo: lunedì
et die
jovisPeriodo: giovedì.
Alia non dixit ista die nisi
supra per ipsum jam dicta, et recognovit eius
medio juramento illa esse vera. Qui quidem prefati
domini judices pro tunc ipsum JaquetumPersona: dimiserunt
et ipsum assignaverunt ad diem martis crastinam
duodecimam mensis predictiData: martedì, 12.3.1448 ad ulterius procedendum
prout juris fuerit etcAbbreviazione.
12 mars 1448
Anno et die martis duodecima mensis
marcii hora circiter primePeriodo: la mattinaData di origine: 12.3.1448, loco predicto, vigore
assignacionis predicte, coram prefatis dominis
inquisitore et vicario comparuit prefatus
ea–RepeticioMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ea JaquetusPersona: et in presentia inferius
descriptorumCorrezione tra le righe, sostituisce: quorum supraeb dixit
et sua spontanea voluntate confessus fuit
prout sequitur.
Et primo dixit et sponte confessus
estAggiunta tra le righeec quod
ipse
JaquetusPersona: delatus fuit apud
ChallieLuogo:
in quadam area ad sinagogam prout supra jam
dixit, sed ista dicit addendo, et quod ibidem
ed–Comestio carnisMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–edcomederunt
carnes puerorumTermine: supra mensas
et biberunt bonum vinum quod erat de
vino
PerrodiPersona: de
ChallieLuogo: . Interrogatus quis apportavit
[vinum]Omissione, completato per analogiaee,
ef–Modus habendi vinumMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ef qui re spondit :
« Nullus », sed dicit quod veniebat
per quoddam foramen
factoCorretto da: factumeg in quadam arbore.
Item magis dixit et sponte confessus
fuit quod portavit dumtaxat corpus Christi
eh–Stipendium synagogeMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–eh quater vicibus in synagoga, et magister sinagoge
dabat semper sibi
quinque solidos lausannensesValuta: 5 sol di Losanna in pluribus
monetis ; et erat thesaurarius
Mermetus dou TilPersona:
de
ClarensLuogo: .
Item magis dixit et sponte confessus est quod
vidit in
sinagogaCorrezione da un’altra mano tra le righe, sostituisce: septimanaei in area versus
ChallieLuogo:
ej–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ej Johannem Lechieriz junioremPersona: ,
Petrum de RincoPersona: ,
uxoremPersona: Thome QuicquatPersona: que moratur cum
domino
Johanne GachetiPersona: qui fuit
officialisTermine:
ViviaciLuogo: ;
uxoremPersona: Johannis BouquetPersona: de
CastelloLuogo:
quam vidit
Ouz LuyselLuogo: , et vidit ipsis facere
homagium prout et ipse et quemdam dictum
CurchoPersona:
qui recessit.
Item magis interrogatus qualiter se noscunt
ek–Quomodo se invicem cognoscuntMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ek si
ovienturCorretto da: obienturel uni alteri, dicit quod mediante
quadam impressione unius bufonis quam
habent supra occulum sinistrum nec aliqui possunt
videre nisi ipsi heretici dumtaxat.
Item magis interrogatus an noverit aliquos
mediante illo signo, qui dixit
etAggiunta al di sopra della rigaem respondit
quod ita, videlicet
Nycodum MoryPersona: de
ChoulynLuogo:
en–ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–en parrochie
MustriaciLuogo: , etatis
XXX annorum: 30 anni
vel circa, et
Nycodum MinazPersona: de
LionLuogo: ; quibus
duobus oviavit veniendo de
Villa NovaLuogo: et
ipsos novit mediante illo signo.
Item magis dixit et sponte confessus
est quod juvit se comedere de aliis duobus
eo–PuericidiumTermine: Marginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–eopueris quorum primus erat
Johannis ReidetPersona: de
CastelloLuogo: cuius sexus ignorat, sunt
cira decem
anniData: 1438 ; secundus
ep–et fuit captus in domoAggiunta sul margine sinistro con un carattere di inserimento–ep eq Johannis BronPersona: de
SenlegierLuogo: ,
qui erat
NycodoPersona: eius nepoti, sunt
ultra
sex anniData: 1442. Interrogatus qualiter interficiunt
[dictos pueros]Omissione, completato per analogiaer, dicit
quod manibus stringendo, et quando sunt mortui
apparet impressio manus sue digitorum.
Item magis dixit et sponte confitetur quod
es–HomicidiumMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–es Anthonius BronPersona: fuit cum ipso inquisito in
morte
Johannis de MossePersona: .
Item magis dixit et sponte confitetur quod vidit
in area de
ChallieLuogo: et–Iblem ColinPersona: Aggiunta tra le righe–et,
Johannem Lechieriz mediocremPersona:
eu–☛ComplicesMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–eu filium
Johannis Lechieriz antenatiPersona: 24, et
Mermetum
GachozPersona: supra
montem de CorsieLuogo: ; item
uxoremPersona:
Johannis ReidetPersona: ev de
CastelloLuogo: que moratur
prope portam quando itur
CastellumLuogo: aCorrezione al di sopra della riga, sostituisce: deew ViviacoLuogo: ,
quam vidit inter duo nemora versus
Loz
LuyselLuogo: .
Quibus sic per ipsum JaquetumPersona: dictis
et confessatis dixit eius medio juramento ad sancta
Dei euvangelia illa esse vera nec aliud scire
nisi prout supra dictum est. Interrogatus an aliquid
vellet addere vel diminuere, qui respondit
quod non.
Eo tunc frater
Petrus RondinelliPersona: ordinis
Predicatorum LausannensisOrganizzazione: procurator fidei et ipse
JaquetusPersona:
delatus renunciaverunt processu et cause,
et petierunt per dominos judices concludi. Qui prefati
domini inquisitor et vicarius cum partibus predictis
ex–Conclusio in causaMarginalia sul margine sinistro da mano secondaria (B)–ex concluserunt et assignaverunt eisdem partibus
diem quindecima mensisData: 15.3.1448 huius ad audiendum
jus et sententiam proferri apud
BlonayLuogo: retro
ecclesiam parrochialem dicti loci.
Acta fuerunt
hec loco,
die et horaPeriodo: la mattina predictisData di origine: 12.3.1448, presentibus
venerabilibus et egregiis viris dominis
Girardo AlbiPersona:
et
Petro de CultilliaPersona: de
ViviacoLuogo: jurisperitisTermine: ,
Petro de TavelloPersona: domicelloTermine: ,
Anthonio BonedieiPersona: ,
YbletoPersona: et
Philipo ColumbiPersona: fratreCorretto da: fratribusey,
Jacobo de
FluminePersona: ,
Humberto de GerdiliPersona: ,
Petro RosPersona:
castellano,
Johanne BrunetiPersona: et
Johanne de
BerchiezPersona: testibus ibidem astantibus.
15 mars 1448
Anno domini millesimo ccccmo quadragesimo octavo
a nativitate Domini sumpto, die vero quindecima mensis
marciiData di origine: 15.3.1448 virtute assignacionis subscriptis, comparuerunt
coram prefatis dominis inquisitore et vicario judicibus
prefatus
Jaquetus ez DurierPersona: et frater
Petrus RondinelliPersona:
appudCorretto da: apudfa BlonayLuogo: . Quibus ibidem presentibus et quamplurima
caterva gentium ad sermonem divinum audiendum,
prefatus dominus inquisitor suum sermonem fecit
etcAbbreviazione.
Quo facto prefatus procurator fidei petiit
fb jus
dici et sententiam proferri, prout ipsis partibus fuerat
assignatum. Quibus premissis per dominos judices
auditis, sedentes pro tribunali, ut moris est,
suam tulerunt sententiam in hunc qui sequitur
modum : In nomine
[sancte]Omissione, completato per analogiafc et individue Trinitatis
etcAbbreviazione.
25
Cuius sententie vigore fuit prefatus Jaquetus
DuriezPersona: tanquam hereticus brachio secularisTermine:
potestatis per prefatos dominos judices derilictus
et traditus etcAbbreviazione. Presentibus venerabili et egregio
milite domino Johanne de BlonayPersona: , magistro Johanne
de UlmoPersona: in artibus magistro, domino Johanne GachetiPersona:
presbiteroTermine: , Petro RosPersona: castellano dicti loci, Johanne
de BerchiePersona: et Johanne BrunetiPersona: ac pluribus
aliis ibidem astantibus.
[Firma:] Glaudius BurritazPersona: Signum notarile
Regesto
Jaquet Durier, de Blonay, détenu au château de La Tour-de-Peilz, comparait le 3 mars 1448 devant le vice-inquisiteur Henri Chouvet et le vicaire épiscopal Léopard de Bosco, à la requête du châtelain et en présence de ce dernier et des nobles et bourgeois de La Tour-de-Peilz. Lors de cette première séance, Jaquet avoue spontanément son crime. Le lendemain, il poursuit ses aveux et dénonce dix personnes (7 hommes et 3 femmes). Le 6 mars, l’accusé ratifie ses aveux devant le vicaire Léopard de Bosco, en l’absence du vice-inquisiteur Chouvet. Ce dernier est remplacé le 9 mars par l’inquisiteur dominicain Pierre d’Aulnay, qui préside la cour dès ce moment et jusqu’à la fin du procès. Devant la cour présidée par l’inquisiteur et le vicaire de Bosco, Jaquet Durier ratifie ses aveux, abjure son hérésie et demande l’absolution. Le 11 mars, le procureur de la foi, Pierre Rondinel, produit contre lui un interrogatoire en quinze articles. Compte tenu des variations dans les réponses de l’accusé, le procureur demande une sentence interlocutoire de torture. Le jour même, la sentence interlocutoire est rendue par la cour et exécutée immédiatement. Jaquet complète ses aveux lors des interrogatoires des 11 et 12 mars, et augmente aussi le nombre de complices jusqu’à trente-trois personnes (23 hommes et 10 femmes). La sentence est rendue le 15 mars sous l’église de La Chiésaz, église paroissiale de Blonay : il est jugé hérétique et remis au bras séculier.