check_box_outline_blank zoom_in zoom_out
SDS VD D 1 17-1

Les sources du droit suisse, XIXe partie : Les sources du droit du canton de Vaud, D. Répression de la sorcellerie en Pays de Vaud (XVe–XVIIe siècles), Tome 1 : le registre Ac 29 des ACV, von Pau Castell Granados, Gwendolin Ortega und Martine Ostorero

Zitation: SDS VD D 1 17-1

Lizenz: CC BY-NC-SA

Procès de sorcellerie intenté contre Jean Poesioux, de Clarens

1480 April 17 – 19. Château du Châtelard

Jean Poesiouz, de Clarens, comparait le 17 avril 1480 devant le vice-inquisiteur et représentant de l’évêque de Lausanne Jean Blanchet, au château de Châtelard. Il reconnait s’être confessé auparavant du crime d’hérésie à l’instigation de son père et avoir reçu une lettre d’absolution, mais il avoue avoir participé à nouveau à des rassemblements hérétiques après les guerres de Bourgogne (1475–1476) ; il dénonce huit personnes comme complices (7 hommes et une femme). Le 18 avril, l’inculpé se rétracte devant le vice-inquisiteur, qui ordonne alors de reprendre l’instruction le lendemain avec la troisième monition ; mais ce même jour l’inculpé finit par ratifier et compléter ses aveux, tout en dénonçant huit autres personnes (6 hommes et 2 femmes). Le 19 avril Jean confirme à nouveau tous ses aveux. Il mentionne au total 16 complices (13 hommes et 3 femmes).

Les procès de Jaquet de Panissère (SDS VD D 1 14-1 : ACV, Ac 29, p. 228–258), Jordana de Baulmes (SDS VD D 1 15-1 : ACV, Ac 29, p. 208–227), Claude Bochet (SDS VD D 1 16-1 : ACV, Ac 29, p.  264–275), Jean Poesiouz (SDS VD D 1 17-1 : ACV, Ac 29, p. 301–312), Jeannette Barattier (SDS VD D 1 18-1 : ACV, Ac 29, p. 276–300), Antoine de Vernex (SDS VD D 1 19-1 : ACV, Ac 29, p. 313–327) et Jean Gallot (SDS VD D 1 20-1 : ACV, Ac 29, p. 333–348) ont tous été intentés entre 1477 et 1484. Ils sont les témoins d’une nouvelle chasse aux sorciers menée sur la Riviera lémanique, après la première vague des années 1448–1449.

L’ancien « dossier Poesiouz » occupe les pages 301 à 312 du registre Ac 29. La page de garde (numérotée 301) comporte des notes dorsales similaires au « dossier Bochet ». Le verso de la page de garde de l’ancien dossier a été laissé en blanc. Le procès-verbal en tant que tel ne débute qu’à la page 303 pour se terminer à la page 310. Les deux dernières pages de l’ancien dossier n’ont pas été utilisées. Hormis trois annotations en marge d’une main anonyme (pages 306, 307 et 309), le procès-verbal a entièrement été rédigé par le notaire Guillaume Daniélis, auquel nous attribuons aussi l’une des notes dorsales de la page de garde. Deux autres notes dorsales sur la page de garde proviennent d’une main dont nous ignorons l’auteur, mais que nous retrouvons dans l’une des inscriptions de l’ancien « dossier de Vernex »

Editionstext

Processus Johannis PoesiouzPerson: de ClarensOrt: Zentriert


Reperta
sunt accusatorum
nomina

Reperta sunt nomina
accusatorum
[Registraturvermerk unterhalb der Zeile von Hand des 20. Jh.:] 1480Datum: 1480
[S. 302]Seitenumbruch
[S. 303]Seitenumbruch

Anno Domini millesimo IIIIc octuagesimo die vero
decima septima mensis aprilis
Originaldatierung: 17.4.1480
personaliter constitutus Johannes
Poesiouz
Person:
de ClarensOrt: parrochie MustruaciOrt: LausannensisOrt: diocesis
detentusque in castro CastellariiAusstellungsort: coram religioso viro
a fratre Johanne BlanchetiPerson: ordinis fratrum PredicatorumOrganisation: ,
heretice pravitatis in diocesibus LausannensiOrt: et
SedunensiOrt: viceinquisitoreBegriff: auctoritate apostolica specialiter deputato
vicariusqueKorrigiert: vicarioqueb in hac parte reverendi in ChristoPerson: patris et
domini domini Benedicti de MonteferrandoPerson: LausannensisOrganisation:
episcopiBegriff: et comitisBegriff: specialiter deputatusKorrigiert: deputatoc, et per eundem
fratrem JohannemPerson: interrogatus mediante juramento
super sanctis Dei euvangeliis per ipsum detentum
prius tactis :

Primo si sciat causam propter quam ipse Johannes PoesiouzPerson:
delatus sit detentus ; qui respondit quod sic, videlicet pro fide.

Interrogatus si sciat a quo tempore fuerit diffamatusBegriff:
de crimine heresisBegriff: , qui respondit quod a duodecim annis citra
vel circa
Datum: 1468
, scilicet a JaquetaPerson: filia Vincencii PiecyzPerson: , que sibi
improperavit quod ceciderat cum tempore in vineis, et que JaquetaPerson:
se didissitAuffällige Schreibung in judicio temporali in quo eandem citaverat
super injuriis, prout sciunt gentes.

Interrogatus ipse delatus si habeat aliquos emulos
sive malivolos, qui respondit quod non credit habere
aliquos inimicos.

Interrogatus si unquam participaverit et iverit cum aliquibus
hereticisBegriff: , qui respondit quod bibit et comedit sepe cum
Mermeto GillionPerson: , Anthonio DornierPerson: et Mermeto Doz TyilPerson:
qui male dies suos clauserunt, tamen nesciebat quod essent
mali. Et quodam semel ipse delatus et prenominati proxime
dicti luserunt bilie, et luso iverunt ad domum dicti
Mermeti GillionPerson: et ibidem fecerunt cenam et comederunt
certas carnes. Deinde noluit dicere quae carnes erant, nisi
carnes recentes et salsate.
[S. 304]Seitenumbruch

Item interrogatus si unquam cognoverit Johannem RossatPerson: ,
qui respondit quod non.

Interrogatus si unquam habuerit voluntatem recedendi
propter infamiamBegriff: heresisBegriff: contra ipsum laborantem ; qui
dixit quod non.

Interrogatus si unquam confessus fuerit de dicto crimine heresis,
respondit et dixit quod ita, et quod habebat litteram suam
absolutionisBegriff: , quam per istas guerras1 asserit perdisse et
quod eius pater2 fuerat RomeOrt: etKorrektur überschrieben, ersetzt: quid dictam suam absolutionem
apportaverat. Et etiam fuerat ipse pater suus pro ipso
delato ad Sanctum JacobumOrt: .

Interrogatus si eius pater sciverit quod comisserit illud
peccatum heresis, qui respondit quod ita, quia e–ipse pater Hinzufügung am rechten Rand mit Einfügungszeichen–e non fecisset
viagia predicta et non apportasset dictam f
absolutionem nisi cognovisset quod ipse delatus erat
infectus peccato predictamKorrigiert: predictog heresis.

Interrogatus si de post quod habuit dictam suam absolutionem
fuerit ad aliquam sectamBegriff: hereticorum, qui dixit
quod sic, in quatuor sectis tam ante guerram quam post
guerram. Deinde dixit quod amore Dei exaudiretur
et quod pro vero volebat confiteri de omnibus suis peccatis
et dicere qualiter et quomodo fecit et intravit dictas
sectas.
Et primo
confitetur ipse JohannesPerson: delatus quod ipso JohannePerson: existente in
etate quindecimAlter: 15 Jahre vel octodecim annorumAlter: 18 Jahre , quodam semel ibat
ipse delatus ad juriam cum Petro ReysPerson: . Quiquidem Petrus
Reys
Person:
dixit dicto JohanniPerson: delato quod si vellet sibi credere,
quod numquam haberet parum, sed semper esset dives homo.
Quiquidem JohannesPerson: delatus dixit et respondit eidem
Petro ReysPerson: quod bene contentabatur et quod faceret ea
que sibi diceret. Et tunc ipse Petrus ReysPerson: dixit eidem
delato : « Opportet quod tu venias mecum una ista dierum
et tibi faciam facere plura bona »
. Qui delatus fuit contentus
ire ibiKorrigiert: ubih sibi dicto PetroPerson: placeret ire. Et modicos dies
[S. 305]Seitenumbruchpost premissa facta, ipse delatus et Petrus ReysPerson: se
reperierunt in dicta juriaBegriff: nuncupata Laz Joux de
Blonay
Ort:
Sprachwechsel: Französisch
3, versus fontem frigidam. Et ibidem dictus
Petrus ReysPerson: dixit dicto delato quod opportebat
quod faceret ea que sibi diceret. Qui delatus fuit
contentus, et ibidem apparuit unus i
dyabolusBegriff: in specie unius curvi nigri qui vocabatur
j–Nomen dyaboliBegriff: Marginalie am linken Rand–j SathanasPerson: . Et ibidem dictus Petrus ReysPerson: fecit eidem
k–Negatio DeiMarginalie am linken Rand–k delato negare Deum omnipotemKorrigiert: omnipotenteml totamque Trinitatem
virginemque MariamPerson: et totam curiam celestem atque
sanctum baptissmumBegriff: et omnia que Dei sunt, accipiendo
dictum SathanasPerson: in dominum et magistrum suum, et homagiumBegriff:
eidem dyabolo faciendo, osculando eundem dyabolum
m–sub cauda in culo, et eratKorrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: supra caput–m in specie dicti curvi n, dandoque
eidem dyabolo unam parvam onciam articuli pedis suiHinzufügung oberhalb der Zeileo dextri
p etiam in signum homagiiBegriff: .
Et vidit ipse delatus
dictum suum magistrum sepe in specie hominis non bene loquentis.
Quiquidem SathanasPerson: dyabolus promisit eidem
delato dare qualibet vice quam iret ad sectam cum
aliis hereticis, videlicet quinque solidosWährung: 5 Schillinge , quos ab ipso habuit
et recepit bis aut ter tantum.
Item confitetur ipse
delatus quod ipse fuit in sectis sequentibus :

Primo in secta loco dicta Ou Mont de GrangesOrt: Sprachwechsel: Französisch4 versus
fontem de BillieryzSprachwechsel: Französisch.

Item in secta q Prati de ChissiezOrt: 5 in qua fuit bis.

Item in secta Dez MossectesOrt: Sprachwechsel: Französisch6 r–que estHinzufügung oberhalb der Zeile–r in pratis de BlonayOrt: .
Et in istis sectis vidit Glaudium BochetPerson: , Mermetum GillionPerson: ,
Petrum ReyPerson: , Anthonium DornierPerson: et Mermetum Doz TytPerson:  ;
alios non cognovit, licet plures essent gentes.

Deinde confitetur ipse delatus quod quando eiusdem delati pater
cognovit quod ipse delatus ibat cum predictis Petro ReysPerson: , Mermeto
Gillion
Person:
et aliis supra nominatis, fuit ipse pater contra dictum
delatum valde malecontentus et voluit scire qualiter
se habebat ipse delatus cum supra nominatis. Quiquidem pater
dicti delati, associato domino officiali ViviaciOrganisation: , s–videlicet domino curatoBegriff: de CombremontOrt: Hinzufügung oberhalb der Zeile–s qui pro tunc
erat t–officialis ViviaciOrganisation: , qui eundem delatumHinzufügung oberhalb der Zeile–t monuerunt et tantum fecerunt eidem delato, quod
ipse delatus recognovit eisdem, u–patri et officialiHinzufügung am rechten Rand mit Einfügungszeichen–u, omnia que fecerat
et que dictus Petrus ReysPerson: sibi facere fferatKorrigiert: feceratv in dictis
sectis, ita quod ipse pater et officialis fecerunt ipsum delatum
[S. 306]Seitenumbruchconfiteri. Et fuit predictus pater RomeOrt: pro ipso delato, qui
sibi apportavit suam absolutionem, quam perdidit per
dictas guerras. Et habita absolutione predicta, numquam de post
intravit dictas sectas, usque ad istas guerras MuretiOrt: 7,
per quas ipse delatus omnia bona sua perdiderat.

Et confietur quod tunc tempore guerre MuretiOrt: ipse delatus
veniebat de TurriOrt: Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: ViviacoOrt: w valde melencolicKorrigiert: melencolicusx eo quod omnia sua
bona perdiderat. Et inter BurierOrt: et clausum quondam Jacobi
de Villarsel
Person:
apparuit sibi dictus SathanasPerson: in specie hominis,
qui sibi dixit : « JohannesPerson: tu es valde iratus et melencolicusBegriff:
de perditione bonorum tuorum. Ymo, si tu velis michi credere,
ego faciam quod tu maiora habebis et numquam parum
habebis. Tu male fecisti dimittere me, quia si tu non
dimississesAuffällige Schreibung me, tu non perdisses tanta. Et ulterius
dico tibi, quod si tu non iterum reducas ad me et quod tu michi
facias prout alias, ego interficiamBegriff: omnes filios tuosHinzufügung oberhalb der Zeiley et gentes
tuas et destruam tibi omnia bona tua »
. Quo audito
ipse JohannesPerson: delatus fuit contentus facere omnia que ipse
SathanasPerson: sibi dixeretAuffällige Schreibung. Quiquidem SathanasPerson: fecit eidem
delato iterum negare Deum totamque Trinitatem, baptissmum
et totam curiam celestem, ipsum accipiendo in magistrum
et dominum suum prout jam alias fecerat, osculando eum
sub cauda in signum homagii.
Interrogatus in qua specie
erat dictus SathanasPerson: quando fecit homagium predictum,
dixit idem delatus quod incontinenti quando voluit facere
dictum homagium, quod devenit in specie unius motchouBegriff: Sprachwechsel: Französisch
sive vituli nigri, deinde poslopost in specie hominis, qui
sibi dicebat quod omnia mala que posset facere, quod ipse
faceret, et quod ipse delatus semper veniret cum aliis
ad sectam.
Et iterum ipse dyabolus SathanasPerson: promisit
eidem delato dare qualibet vice qua iret ad sectam, quinque
solidos
Währung: 5 Sol
. Et depost, videlicet a dicta guerra, fuit in sectis sequentibus :
Primo in secta de Praz ChissiezOrt: Sprachwechsel: Französisch, in qua fuit bis cum
z–ComplicesMarginalie am linken Rand von Nachtragshand (B)–z Glaudio Johannodi alias de CapellaPerson: de BrentOrt:  ; et multi erant
in dicta secta, tamen non cognovit illos, quia erant
stupati ut non cognoscentur. Et ibidem fuit apportatus
unus puer qui erat Jordano PoesiouzPerson: qui vocabatur
JacobusPerson: , etatis duorum annorum vel circaAlter: 2 Jahre . Quiquidem puer
fuit interfectus aa–in cunaHinzufügung oberhalb der Zeile–aa per dictum Glaudium JohannodiPerson: . Et dixit idem
delatus quod quando dictus GlaudiusPerson: interfecit dictum puerum,
quod dictus delatus non erat presens, et quod mater dicti
pueri erat in molendino nullusqueKorrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: nemineab erat pro tunc
in dicta domo ac–ubi fuit interfectus dictus puerHinzufügung oberhalb der Zeile–ac. Et tunc ipse delatus cepit dictum puerum
et posuit eum infra quasdam bisaculas tele et latitavit.
Deinde ipse delatus composuit unum parvum vaBegriff: Sprachwechsel: Französisch gallice. Et
facto dictum va, ipse delatu posuit unum parvum plotum
nemoris de longitudine pueri infra dictum va, et quando
[S. 307]Seitenumbruchilli de domo et eiusdem pueri mater venerunt ad
domum ipsorumHinzufügung oberhalb der Zeilead, ipse delatus ipsis dixit : « Ecce, filius JordaniPerson:
est mortuus, ego posui eum in suo va »
. Et ita crederunt,
et fuit sepultus in cimsterioKorrigiert: cimisterioae MustruaciOrt: dictus plotus.

Deinde confitetur ipse delatus quod ipse portavit
ad dictam sectam de Praz ChissiezOrt: Sprachwechsel: Französisch predictum puerum
in una bisacula et ibidem comederunt dempto capite
quod dimiserunt propter crissimaKorrigiert: crismaaf. Et fuerunt presentes
dicti Glaudius JonozPerson: , Petrus DucPerson: de PlanchampsOrt: .
Quiquidem Petrus DucisPerson: est coquus secte et sibi fuit
tradittus dictus puer ut prepararet ad comedendum,
manu ag Glaudii JohannodiPerson: , cui ipse delatu tradiderat,
eundo ad dictam sectam.
Interrogatus quare consentierat
morti dicti pueri, dixit quod numquam fecerat aliquod servicium
ah–ComplicesMarginalie am linken Rand von Nachtragshand (B)–ah magistro suo dyabolo, quare erat sibi delato neccesse
quod sibi faceret aliquod servicium prout alii sibi faciebant.
Et etiam ipse delatus eidem magistro suo promiserat mediante
dicto Glaudio de Capella alias JohannodiPerson: quod faceret tantum
quod portaret unum puerum. Nichillominus promiserat
ipse delatus dicto magistro suo dare unum puerum nascendum
aiexHinzufügung überschriebenaj uxore sua dicti delati. Et credebat ipse delatus defraudare
dictum magistrum suum dyabolum, ak–eo quodKorrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: quia–ak uxor sua dicti delati
erat jam antiqua mulier, et credebat quod numquam portaret
pueros neque fecit depostHinzufügung oberhalb der Zeileal, ut dixit, quare confidebat esse quittus
a dicta promissione.
Interrogatus quid faciunt in dictis
sectis, qui dixit quod comedunt et bibunt atque coream 8,
et quod homines habitant cum mulieribus per retro more
bruttorum ; et quod fit magnus ignis et habent certas
candelas que fiunt de budellis puerorum. Et ignis
non est sicut noster ignis sed totus blovozBegriff: Sprachwechsel: Französisch.

Interrogatus qua die vadunt ad sectam, qui dixit :
« Aliquando per diem jovisZeitspanne: Donnerstag et aliquando per diem
sabati
Zeitspanne: Samstag
, et de nocte hora undecima vel circaZeitspanne: tags »
.

Interrogatus que mulieres vidit in dictis sectis,
qui dixit quod vidit JohannetamPerson: uxorem Johannis MontetPerson: am
que vocatur BorjaudazPerson: parrochie BlonayOrt: Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: MustruaciOrt: an. Et confitetur
quod ipsa JohannetaPerson: est amasia sua in dicta secta et quod
cognovitKorrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: cono[vit]ao eam carnaliter per retro more bruttorum.
Alia noluit confiteri.
Quo audito prefatus dominus viceinquisitor
assignavit eundem delatum ad crastinam diem, hora primaZeitspanne: morgensDatum: 18.4.1480
ad magis confitendum et continuandum. Et hoc pro secunda monitione,
sibi semper presentando Ecclesie misericordiam, ut moris est, presentibus
[S. 308]Seitenumbruchnobilibus viris Michaele LediPerson: castellanoBegriff: ViviaciOrganisation: ,
Glaudio MaiorisPerson: , Nicodo MaiorisPerson: , Petro MaiorisPerson:
domicello, Francisco de PaleriaPerson: castellanoBegriff: dicti loci CastellariiOrganisation: ,
Vincencio de GradibusPerson: , Petro Douz FortPerson: , Roleto CatzellazPerson: ,
Johanne ChampensPerson: , Huberto de FleyerPerson: clerico et Johanne
Testaz
Person:
, testibus ad premissa vocatis et rogatis.

Anno Domini Mo IIIIc LXXXmo die vero decima octava
mensis predicti aprilis
Originaldatierung: 18.4.1480
personaliter constitutus in predicto loco castri
Castellarii
Ausstellungsort:
in quadam magna aula ipsius castri predictus
Johannes PoesiouzPerson: inquisitus coram prefato fratre Johanne BlanchetiPerson:
viceinquisitore, et per eundem dominum viceinquisitorem interrogatus
si confessata per eundem delatum sint vera, qui delatus
respondit quod non erant vera et quod ipse false et male
confessus fuerat, quia numquam fecit nec facere vellet ea
que dixit et confessus est sub periculo dampnationis
anime sue.
Interrogatus quis promovit eum dicere talia
et ita confiteri, qui delatus respondit quod nescit, nisi quod male
fecerat talia confiteri. Quare iterum fuit monitus per prefatum
dominem viceinquisitorem quatenus sibi diceret puram veritatem et quod sibi
indulgeretur, si veritatem puram dicere vellet et quod se
ap–Tercia monitioMarginalie am linken Rand–ap advisaret bene, ipsum assignando ad diem crastinam et hoc
pro tercia monitione, sibi presentando Ecclesie misericordiam ut decet,
presentibus ibidem nobilibus Glaudio MaiorisPerson: , Francisco
de Paleria
Person:
castellano dicti loci CastellariiOrganisation: , Roleto CatzellazPerson: ,
honestis viris Vincencio de GradibusPerson: , Petro TestaPerson: , Johanne
Champen
Person:
, Johanneto CollinPerson: , JoeJohanne de PallenPerson: de SallesOrt: ,
Roleto de Laz TourtSprachwechsel: FranzösischPerson: , Nicodo MaiorisPerson: domicello, Jaqueto
Tallon
Person:
, cum pluribus aliis testibus, etcAbkürzung.

Deinde dicta die proxime dicta poslopostOriginaldatierung: 18.4.1480 premissam negationem
factamHinzufügung am linken Randaq ut supra, personaliter constitutus dictus Johannes PoesiouzPerson:
in dicto loco aule predicte coram prefato domino viceinquisitore
et ar–testium supra proxime nominatorumKorrigiert: testibus supra proxime nominatis–ar, quiquidem JohannesPerson: delatus
dixit prefato domino viceinquisitori et rogavit quatenus sibi
vellet indulgeri, quia pro recto erat male advisatus
negare ea que sibi confessus fuerat, quia sub periculo
dampnationis sue anime omnia que jam confessus fuerat
erant vera as et illa vultKorrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: vel[le]at manutenere et confiteri
[S. 309]Seitenumbruchde omnibus peccatis que comissit, nichil de eisdem
obmittendo.
Item confitetur ipse delatus quod ipseHinzufügung oberhalb der Zeileau fecit
omnia, prout et quemadmodum dixit et confessus est in
av–ComplicesMarginalie am linken Rand von Nachtragshand (B)–av sua prima monitione, et quod ipse fuit in dictis sectis
et vidit in eisdem Johannem MorierPerson: , Johannem VuadensPerson: ,
Glaudium BochetPerson: , dictum VullyPerson: , JohannetamPerson: uxorem Johannis
Montet
Person:
dictam BorjaudazPerson: parrochie BlonayOrt: , que erat
amasia sua in dicta secta, quam cognovit carnaliter
per retro in Prato de ChissiezOrt: , Girardum ContozPerson: de ChalliezOrt: Sprachwechsel: Französisch,
Federzeichnung XHinzufügung am linken Randaw Jaquetum NicolletPerson: 9 de BrenOrt: , et vidit eum bis in secta
de Mont de VaulOrt: Sprachwechsel: Französisch10 et Prati de ChissiezOrt: , GlaudiamPerson: uxorem
Petri BarichetPerson: de ChernexOrt: in secta de ChissiezOrt: Sprachwechsel: Französisch, Johannem
Hugonin
Person:
de ViviacoOrt: et dictam CorectazPerson: uxorem Johannis
Mermet alias de Blonay de Vernex
Person:
 ; et plures alios
vidit quos non cognovit, bibentes et comedentes
et cum mulieribus habitantes, prout dixit in principio
dicte sue confessionis.
Deinde dixit quod Glaudius JonodiPerson:
supra nominatus apportavit ad sectam Prati de ChissieOrt: ,
sunt circa duo anniDatum: 1475, quemdam puerum qui erat GuilliGuillielmoPerson:
genero Roleti GravelPerson: . Quiquidem puer fuit traditus
per dictum Glaudium JohannodiPerson: Petro DucisPerson: , qui est coquus
in secta, ut prepararet ad comedendum. Et ita fecit,
et fuit comestus in dicta secta, et quasi omnes supra
nominati complices fuerunt presentes, potissime dicti
ax–ComplicesMarginalie am linken Rand von Nachtragshand (B)–ax Petrus DucisPerson: , dictus VullyPerson: , Glaudius JohannodiPerson:
et JoJohannes MorierPerson: .
Item dicit quod nescit qualiter
fuit interfectus dictus puer nec quomodo ipse Glaudius
Johannodi
Person:
habuit, quia non fuit presens, nisi tantum
quod vidit in secta predicta premissa facienda. Et dixit
ipse delaltus quod comedit de eodem puero.
Item
dixit quod ipse delatus fuit verberatus bis aut
ter a predictis suis complicibus eo quod defficiebat multotiens
ire ad dictas sectas. Et quodam semel Glaudius JohannodiPerson:
deffecerat venire ad ay–sectam, propter quodHinzufügung oberhalb der Zeile–ay fuit valde verberatus per
Johannem MorierPerson: et certos alios hereticos ; et nisi ipse
delatus fuisset, credit quod ipsi interficissentAuffällige Schreibung ipsum GlaudiumPerson: ,
sed ipse delatus inter ipsos pacem posuit.
Interrogatus
qualiter vadunt ad sectam, dixit quod sunt certi qui habent
quemdam baculumBegriff: et alia instrumenta per quem seu qua vadunt
ad dictas sectas, sed numquam ipse delatus habuit baculum
picidem sive instrumentum, ymo quando volebat ire ad
az–Nomen dyaboliMarginalie am linken Rand–az sectam, eius magister dyabolus nuncupatus SathanasPerson: Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: demonBegriff: ba
providebat eiKorrigiert: eumbb de uno equo nigro, supra quem ipse
delatus ascendebat et incontinenti se reperiebat in
loco in quo volebat ire. Alia nescit, quare iterum fuit
[S. 310]Seitenumbruchassignatus ad diem mercuri immediate sequentem ad magis
confitendum et se advisandum, eidem delato semper presentando
Ecclesie misericordiam, presentibus quibus supra proxime dictis.

Die vero mercuri supra dicta, anno quo supraOriginaldatierung: 19.4.1480
et in predicto loco castri CastellariiAusstellungsort: personaliter constitutus
predictus JohannesPerson: delatus bc coram prefato
domino viceinquisitore et per eum interrogatus si sit
aliquid advisatus magis confiteri et si per eum confessata
sint vera, qui respondit quod omnia que confessus est
erant et sunt vera per juramentum suum supra per
ipsum prestitum et sub periculo dampnationeBegriff: anime sue.
Et
confitetur quod a guerra citra ipse delatus fuit in
secta predicta de Mont de VaulOrt: Sprachwechsel: Französisch, in qua erat generalis secta,
et faciebant prout in aliis dixit facere. Et erant in numero
circa quatuor viginti, et erant presentes Glaudius
de Capella alias Johannodi
Person:
, Jaquetus NicolletPerson: de BrentOrt: ,
Petrus DucisPerson: de PlanchamptOrt: , JotaJohanneta BorjaudazPerson: , dictus
VullyPerson: , Johannes VuadensPerson: , Johannes MorierPerson: parrochie BlonayOrt: et
plures alii quos non cognovit. Et dictus VullyPerson: volebat
tunc verberare Johannem MorierPerson: eo quod tarde venerat
ad dictam sectam, quod non fecit eo quod spectaverat
dictum delatum, et quod ipse Johannes MorierPerson: iverat eundem
delatum vocatum quod veniret ad dictam generalem sectam.
Alia nescit bd nisi quod dixit quod quando prefatus
dominus viceinquisitor venit die qua be ipse
delatus fuit detentus, quod ipse volebat venire ad confitendum ;
sed quidam erat cum ipso domino inquisitoreBegriff: et non potuit
sibi loqui, quia nolebat loqui coram aliquo, etcAbkürzung. Alia
nescit.

Pro premissis
[Unterschrift:] GGuilliermus DanielisPerson:
Notarzeichen
[S. 311]Seitenumbruch
[S. 312]Seitenumbruch

Anmerkungen

  1. Streichung durch einfache Durchstreichung: p.
  2. Korrigiert: vicarioque.
  3. Korrigiert: deputato.
  4. Korrektur überschrieben, ersetzt: qui.
  5. Hinzufügung am rechten Rand mit Einfügungszeichen.
  6. Streichung durch einfache Durchstreichung: suam.
  7. Korrigiert: predicto.
  8. Korrigiert: ubi.
  9. Streichung durch einfache Durchstreichung: curvus niger.
  10. Marginalie am linken Rand.
  11. Marginalie am linken Rand.
  12. Korrigiert: omnipotentem.
  13. Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: supra caput.
  14. Streichung durch einfache Durchstreichung: existentem.
  15. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  16. Streichung durch einfache Durchstreichung: sui.
  17. Streichung durch einfache Durchstreichung: de.
  18. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  19. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  20. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  21. Hinzufügung am rechten Rand mit Einfügungszeichen.
  22. Korrigiert: fecerat.
  23. Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: ViviacoOrt: .
  24. Korrigiert: melencolicus.
  25. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  26. Marginalie am linken Rand von Nachtragshand (B).
  27. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  28. Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: nemine.
  29. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  30. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  31. Korrigiert: cimisterio.
  32. Korrigiert: crisma.
  33. Streichung durch einfache Durchstreichung: Jo[hannodi].
  34. Marginalie am linken Rand von Nachtragshand (B).
  35. Streichung durch einfache Durchstreichung: ab.
  36. Hinzufügung überschrieben.
  37. Korrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: quia.
  38. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  39. Streichung durch einfache Durchstreichung: dicto.
  40. Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: MustruaciOrt: .
  41. Korrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: cono[vit].
  42. Marginalie am linken Rand.
  43. Hinzufügung am linken Rand.
  44. Korrigiert: testibus supra proxime nominatis.
  45. Streichung durch einfache Durchstreichung: t.
  46. Korrektur auf Zeilenhöhe, ersetzt: vel[le].
  47. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  48. Marginalie am linken Rand von Nachtragshand (B).
  49. Hinzufügung am linken Rand.
  50. Marginalie am linken Rand von Nachtragshand (B).
  51. Hinzufügung oberhalb der Zeile.
  52. Marginalie am linken Rand.
  53. Korrektur oberhalb der Zeile, ersetzt: demonBegriff: .
  54. Korrigiert: eum.
  55. Streichung durch einfache Durchstreichung: et per e[um].
  56. Streichung durch einfache Durchstreichung: presentibus.
  57. Streichung durch einfache Durchstreichung: fuit detentus.
  1. Les guerres de Bourgogne sévissent dans le Pays de Vaud de fin octobre 1475 à fin juillet 1476Datum: Oktober 1475 – Juli 1476 (Maier 1996, p. 135–139).
  2. Il s’agit de Nicod PoesiouxPerson: .
  3. Bois sis au dessus de TercierOrt: .
  4. Eventuellement contrefort du Mont ChesauOrt: près de GrangesOrt: .
  5. Pré sis à l’est du MolardOrt: , commune de MontreuxOrt: .
  6. Pré au nord-est des PléiadesOrt: , sur la commune de Saint-Légier-la ChiésazOrt: .
  7. Il s’agit de la Bataille de Morat (22 juin 1476Datum: 22.6.1476), lors des guerres de Bourgogne (DHS, Bataille de Morat).
  8. Il manque le verbe.
  9. Son nom est marqué par une croix en marge de gauche.
  10. Ce lieux n’a pas pu être identifié.